راه‌های تقویت همدلی
با توجه به نام گذاری سال 94 توسط مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای
(مدظله العالی) (دولت و ملت،همدلی و همزبانی) لازم می دانیم چند نکته ای در
این خصوص اشاره شود تا بتوانیم با استفاده از تمام ظرفیت های موجود در
کشور که در اختیار دولت و مردم هست را جهت پیش برد اهداف نظام جمهوری
اسلامی ایران در این مقطع حساس کنونی بکار گیری نماییم.
همدلی یعنی: داشتن احساس‌های قلبی مشابه. همدلی با یک فرد یعنی درک احساس‌های قلبی آن فرد است به شکلی که عواطف و احساسات درونی فرد درک شود . همدلی یک عمل لازم حمایتی برای افراد حساب می شود که به آن کمک کند تا مراحل بحرانی زندگی رو به خوبی سپری نمائید .یعنی توانایی ورود به دنیای فردی دیگر است، اینکه به وضوح بتوانیم احساسات او در آن لحظه و معنی آن احساسات را درک کنیم و بتوانیم به روشی با او ارتباط برقرار کنیم که او احساس کند درک شده است.
همدلی یعنی اینکه فرد بتواند زندگی دیگران را حتی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد درک کند. همدلی به فرد کمک می کند تا بتوانند انسانهای دیگر را حتی وقتی با آنها متفاوت است بپذیرد و به آنها احترام گذارد. همدلی روابط اجتماعی را بهبود می بخشد و به ایجار رفتارهای حمایت کننده و پذیرنده، نسبت به انسان های دیگر منجر می شود.تمایل پاسخ‌د‌هی به حالت عاطفی دیگران را با حالت عاطفی مشابه همدلی گویند.
تمایل پاسخ‌د‌هی به حالت عاطفی دیگران را با حالت عاطفی مشابه همدلی گویند. یعنی این که فرد بتواند مسائل دیگران را حتّی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد، درک کند و برای نظریات و احساسات آنها ارزش و احترام قائل شود.
اجزای تشکیل دهنده همدلی:
علاقه داشتن به دیگران
تحمل افراد مختلف
رفتار بین فردی همراه با پرخاشگری کمتر
دوست داشتنی ترشدن (دوستیابی)
احترام قائل شدن برای دیگران
اثرات همدلی:
۱)عامل پیشگیری بسیاری از رفتارهای ناخوشایند می‌شود.
۲) در طرفین احساس خوشایند و مثبت به وجود می‌آورد.
۳) فرد را از احساس تنهایی نجات میدهد.
۴) موجب اخذ تصمیم‌های صحیح‌تر می‌شود.
۵) از بسیاری تعارضات و سوءتفاهم‌ها جلوگیری میکند.
۶) هد‌فی به جا و مناسب موجب تعد‌یل و اصلاح شناخت، احساس و رفتار می‌شود.
۷) در تحکیم روابط همسران می‌تواند نقش مهمی داشته باشد.
۸ ) احساس آرامش می‌شود و قوه اد‌راک فرد را افزایش میدهد.
۹) موجب افزایش اعتماد به نفس می‌شود.
۱۰) زمینه شناخت بهتر و بیشتر از دیگران را فراهم می‌آورد.
۱۱) روابط خانواد‌گی و اجتماعی را بهبود می‌بخشد.
۱۲) امنیت روانی و آسایش خاطر را تقویت میکند.
۱۳) میل به شرکت در فعالیت‌های گروهی را افزایش میدهد.
۱۴) بیان احساسات خود و درک احساسات دیگران را آسان‌تر میکند.
زمینه‌های بروز رفتار همد‌لانه
۱) همدلی نوعی خصوصیت ذاتی در انسان‌هاست. چون انسان‌ها در اجتماع به دنیا می‌آیند و باهم زندگی می‌کنند و بزرگ می‌شوند، برای همد‌یگر ارزش حیاتی قائلند و نسبت به یکدیگر نگران می‌شوند و رفتار همد‌لانه از خود نشان می‌د‌هند.
۲) رفتار همدلی براساس شرطی‌سازی اولیه شکل می‌گیرد و انسان‌ها از رفتار و عکس‌العمل‌های دیگران همدلی را می‌آموزند.
۳) رفتار همدلی می‌تواند به موقعیت و تجربه خود آنان بستگی داشته باشد، یعنی هرچه افراد همدلی بیشتری را تجربه کرده باشند، احتمال واکنش رفتار فعالانه در آنها بیشتر خواهد بود.
۴) همدلی می‌تواند متناسب با جنسیت افراد، شکل متفاوت به خود بگیرد، اغلب افراد نسبت به همجنس خود رفتارهای همد‌لانه بیشتری نشان می‌د‌هند.
۵) تشویق رفتارهای همد‌لانه از طرف دیگران می‌تواند احتمال بروز آن را در موقعیت‌های مشابه افزایش دهد.
۶) فرد با آموزشِ شناخت و درک احساسات خود و دیگران و تفسیر موقعیت‌ها، قاد‌ر خواهد بود رفتار همد‌لانه را از خود نشان دهد.
۷) گاهی علّت بروز رفتار همد‌لانه می‌تواند دوری کرد‌ن از یک حالت روحی منفی و ناخوشایند باشد.
راه‌های تقویت همدلی
۱) در ارتباط با دیگران به آنها فرصت دهیم تا احساسات خود را به راحتی بیان کنند.
۲) چون همدلی بر پایه خود‌آگاهی است، هرچه بیشتر نسبت به احساسات خود‌مان آگاهی داشته باشیم بهتر می‌توانیم احساسات دیگران را درک کنیم.
۳) تظاهر به همدلی نکنیم و به احساسات دیگران لطمه نزنیم.
۴) در زمان همدلی به حالات چهره و حرکات طرف مقابل توجه کنیم.
۵) با درک احساسات طرف مقابل به او بفهمانیم که برایش اهمیت و ارزش و احترام قائل هستیم.
۶) تجارب مشابه گذشته به ما کمک میکند تا موقعیت و احساسات طرف مقابل را بهتر درک کنیم.
۷) در ارتباط با دیگران، قبل از اقد‌ام به هر عملی، لحظه‌ای هم که شده خود را به جای او قرار دهیم.
۸) هنگام بروز مشکل، احساسات خود را با دیگران در میان بگذاریم.
۹) متوجه باشیم که همدلی از سوی د‌وستان، دارای حد و اند‌ازه‌ای است، افراط در آن امکان سوء استفاده را فراهم می‌آورد.
۱۰) اطرافیان خود را به خاطر رفتارهای همد‌لانه‌شان تشویق کنیم.
۱۱) در برابر افرادی که موجب د‌لسرد‌ی ما می‌شوند و یا احساسات همد‌لانه ما را جد‌ّی نمی‌گیرند، مقاومت کنیم.
۱۲) در همدلی با دیگران از مقایسه کرد‌ن خود‌د‌اری کنیم، چون ممکن است به احساسات پرامید آنها لطمه وارد شود.
۱۳) د‌ستور دادن، قضاوت کرد‌ن، نصیحت کرد‌ن و سرزنش کرد‌ن، احساس همدلی را از بین می‌برد، اکید‌اً از آنها پرهیز کنیم.
۱۴) هر قد‌ر حسّ همدلی را در خود تقویت کنیم، به همان میزان اصول اخلاقی را رعایت کرد‌ه‌ایم.
۱۵) برای این که همدلی اعضای خانواد‌ه را تضعیف نکنیم، بهتر است به ارتباط‌های عاطفی آنها بیشتر توجه کنیم.
۱۶) به اواخر د‌وران کود‌کی که پیشرفته‌ترین سطوح همدلی پد‌ید‌ار می‌شود، بیشتر توجه کنیم.
۱۷) برای پیشگیری از شرارت‌ها و آسیب‌ها، حس همدلی را در دیگران تقویت کنیم.
۱۸) هنگام همدلی، احساسات خود را شمرد‌ه بیان کنیم تا طرف مقابل احساس آرامش بیشتری کند.
۱۹) به سخنان طرف مقابل کاملاً گوش و به او اطمینان دهیم که سعی د‌اریم مانند او به مشکل نگاه کنیم.
۲۰)با برقراری روابط صمیمانه در خانواد‌ه، روحیه همدلی اعضای خانواد‌ه را تقویت کنیم.
۲۱)با یاد‌آوری تجارب مشابهی که د‌اشته‌ایم، در درک احساسات همد‌لانه دیگران موفق‌تر عمل کنیم.
۲۲)در همدلی دیگران، آنها را مقصر ند‌انیم و سرزنش نکنیم.
۲۳)سعی کنیم در همدلی راه‌حل ارائه ندهیم چون طرف مقابل د‌لش می‌خواهد فقط ناراحتی خود را با کسی در میان بگذارد و از جانب او درک شود.
۲۴) مشکلات دیگران را کوچک و بی‌ارزش نپند‌اریم.
۲۵) مشکلات دیگران را بیش از حد بزرگ جلوه ندهیم.
همدلی بهتر است یا همزبانی؟
همزبانی تنها در گفتار نیست؛ بلکه آن در وابستگی و پیوستگی‌دلی و فکری هم هست. افرادی که افکار متفاوت و گرایش‌های مختلف دارند، گویا با هم بیگانه و نامحرم هستند و همراهی این‌گونه مردم با یک‌دیگرسخت است و این مشکل و عناد و تضاد دلی و فکری را مولانا جلال الدین رومی در کتاب مثنوی معنوی بسیار آسان توضیح داده است.
به این بیت مولانا دقت فرمایید:
همزبانی خویشی و پیوندی است مرد با نامحرمان چون بندی است
همزبانی واقعی خودمانی بودن و ارتباط دل و اندیشه است، شخص احساس میکند با افرادی که صفات متضاد از قبیل کفر و ایمان، شجاعت و بزدلی، سخاوت و بخل …دارند، گویا در زندان زندگی میکند. بنا بر این واقعیت گاهی مشاهده و احساس می‌شود که یک ترکی با یک هندی دیگر از جهت هم گرایش بودن یک ملت و هم زبان‌اند، اگر چه گفتار یکدیگر را نمی‌فهمند، باز هم این واقعیت بسیار روشن است و هم در بسیاری موارد مشاهده می‌شود که دو ترک بنا بر اختلاف گرایش‌های فکری و اندیشه‌های دلی از یکدیگر سخت بد دل همانند بیگانگان زندگی می‌کنند، گویا زبان یکدیگر را اصلاً نمی‌فهمند، اگر یکی از کوچه‌ای رد می‌شود، آن دیگر راه دیگری را می‌پیماید، پس این مطلب از نظر علمی و عقلانی ثابت شد که همدلی از همزبانی خوش‌تر است.
ای بسا هندو و ترک هـم زبانای بسا دو ترک چون بیگانگان
هرگاه دو نفر دارای دو زبان جداگانه باشند، آن‌گاه دیگر کسی که از هردو زبان آگاهی دارد ترجمه میکند.اما کسانی که همدل و هم عقیده‌اند اگر چه زبان‌های‌شان گوناگون است بدون گفتار، اشاره وثبت و ضبط از راه چشمه‌ی دل هزاران ترجمان بر می‌خیزد، محبت، دوستی، آشتی ، کشش‌ها و جاذبه‌های عاطفی به خودی خود کار ترجمه را درست انجام میدهد.
همدلی وهم زبانی را می توان به شرح زیر تقسیم بندی نمود :
الف ) همدلی و هم زبانی دولت با ملت
ب ) همدلی و هم زبانی درون سازمانی دولت با خود دولت
ج ) همدلی و هم زبانی ملت باهم
د ) همدلی و هم زبانی ملت نسبت به دولت
همدلی و هم زبانی دولت و ملت
-دولت با از تمام ظرفیت های داخلی جهت فعالیت های اقتصادی ، سیاسی ، اجتمایی ، فرهنگی و ...استفاده نماید.
-دولت باید واقعیت های موجود را با مردم در میان بگذارد.
-دولت باید صداقت را با مردم در عمل نشان دهد.
-دولت باید با نگاه خدمت گذاری و خادمی برای مردم فعالیت نماید.
-دولت باید تحمل انتقادات را داشته باشد .
-دولت باید به شعارهایی که می دهد عمل نماید.
-دولت باید از تمام ظرفیت ها و گروه ها و اقشار مردم کمک بگیرد.
-دولت باید از توان و ظرفیت مدیران جوان به نفع شایسته استفاده و بکار گیری نماید.
-دولت باید ظرفیت تحمل خود را تا جایی که امکان دارد در مقابل ناملایمات بالا ببرد.
دولت باید از تصدی گری خیلی از فعالیت های اقتصادی جداً دوری نماید و به بخش خصوصی توجه بیشتری نماید.
-دولت در ارائه گزارشات به مردم راست گویی و صداقت و دقت را باید مورد توجه قرار دهد.
-دولت باید در پاسخ به منتقدان بدور از احساسات وبا منطق عمل نماید.
-دولت باید در جهت امور دینی و مذهبی و سنتی مردم احساس مسئولیت و توجه جدی نماید.
-دولت باید پرهیز از دنیا گرایی و تجمل گرایی را در طیف کار گزاران و وزرا و معاونین و ... مورد قضاوت و توجه جدی به ساده زیستی و به دوراز دنیا گرایی توصیه نماید.
-دولت برای ارتقاء سطح علمی و دانش بومی در تراز رتبه های جهانی تلاش نماید.
-دولت باید از عزت و افتخار ایران اسلامی و دستاورد های آن به جد نگهبانی و در جهت ارتقاء آن تلاش نماید.
-دولت تظاهر به همدلی و هم زبانی به مردم نداشته باشد و در عمل نشان دهد.
-تشویق مردم از سوی دولت و تهیه بسته های تشویقی در حوزه های مختلف.
همدلی و هم زبانی درون سازمانی دولت با خود دولت
مشکلات مردم و کشور را کوچک نه پنداریم و تلاش در جهت حل تمام مشکلات باشد.
-اصلاح قوانین ومقررات دست و پا گیر در سیستم های دولتی.
-نظارت و کنترل از دستگاه های تابعه و تحت امر در تمام بخش ها و عرصه ها.
-تسهیل نمودن قوانین اجرایی جهت هماهنگی بیشتر در تمام دستگاه های دولتی.
-دوری از تبعیض در بین دستگاه های دولتی کشور.
-هماهنگی بین سایت ها ،راهبرد های کلان ، چشم اندازو... جهت اجرای برنامه های ابلاغی سال.
-هم زبانی و همدلی جهت توجه به ارزش های اسلامی و دینی و انقلابی در تمام دستگاه های کشور.
-الگو سازی در بین دستگاه ها و نهادهای کشوری جهت ارائه به مردم و سایرین.
از تجربیات دولت های قبلی استفاده شود ولی از کاستی ها و نقاط ضعف آن ها به روش صحیح بیان شود.
-جلو گیری از سوء استفاده و رانت های اطلاعاتی در سازمانها.
-شفاف سازی فعالیت های سازمانی جهت روشن شدن افکار عمومی
همدلی و همزبانی ملت با ملت
-مشارکت مردم با هم در جهت حل مشکلات ملی و منطقه ای و ...به دولت.
-احیای ارزش های دینی و مذهبی، ایرانی، در بین آحاد ملت.
-تربیت اسلامی فرزندان و اشاعه فرهنگ اسلامی ایرانی در زندگی روزمره.
-جلوگیری از اسراف و تبذیر توسط آحاد مردم و توجه به امر اقتصاد مقاومتی.
-جلوگیری از قضاوت ها ، نصیحت ها ، سرزنش های بی مورد که ممکن است ناراحتی ایجاد کنند.
همدلی و هم زبانی ملت نسبت به دولت
اشاعه امر به معروف و نهی از منکر و ترویج زندگی قرآنی و سنت اسلامی ایرانی و جلوگیری از اشاعه فرهنگ غربی درفعالیت زندگی های روز مره.
-افزایش اعتماد مردم به دولت در سایه اعتماد سازی دولت.
-مشارکت مردم در تصمیم سازی های مدیریتی محلی ، منطقه ای ... در جهت کمک به دولت.
-مشارکت مردم در انتخابات و گردهمایی های ملی و مذهبی و ...
-صرفه جویی در هزینه ها و توجه به امر قناعت جهت مشارکت با دولت درخصوص مقابله با کمبود ها و تهدیدات و تحریم های تحمیل شده به کشور.
-دادن فرصت به دولت جهت حل مشکلات و پیگیری های منطقی مطالبات خود.
-درک دولت و شرایطی که دولت ها ممکن است در آن قرارداشته باشد و درخواست مطالبات متناسب با آن.
-در عمل همدلی و هم زبانی را نشان دهیم و تظاهر نکنیم.
-تشویق دولت از سوی مردم و اجر نهادن به زحمات آن ها.
-مشکلات را بیش از حد ممکن نشان ندهیم و به صورت منطقی پیگیری نماییم.
-دولت را از خود بداند و با این نگرش در سایه تعامل و هم دلی تلاش شود.
مهدی