فرهنگ سازی در اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی به معنای اقتصاد خودکفا، مولد، مستقل و شکوفایی که در برابر همه فشارها بتواند مقاومت کند و ستون های جامعه را به استواری محافظت نماید. بنابراین، از مهمترین مولفه ها و شاخصه های اقتصاد مقاومتی باید از خودباوری و اعتماد جامعه دانست؛ زیرا تا زمانی که جامعه از نظر فکری و فرهنگی به این مرحله از رشد و بالندگی نرسد که ما می توانیم، هرگز نمی تواند چنین اقتصادی را شکل بخشد.مهندسی فرهنگ اقتصاد مقاومتی به معنای مدیریت افکارسازی جامعه به گونه ای است که بتواند نسبت تعادلی و تکاملی را میان عوامل و متغیرهای تشکیل دهنده اقتصاد مقاومتی شکل دهد. در این جا برخلاف مهندسی فرهنگی، خود فرهنگ به عنوان یک موضوع قابل مدیریت در دستور کار قرار می گیرد تا چنین رویکرد فرهنگی در جامعه برای رسیدن به هدفی چون اقتصاد مقاومتی پدید آید.

اقتصاد مقاومتی و الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت

رهبر معظم انقلاب اسلامی با اشرافی که به همه امور کشور و مسایل بین المللی دارند راه نجات از تحریم های غرب را اقتصاد مقاومتی دانستند.در این راهکار با تکیه بر ظرفیت ها و استعدادهای کشور که بسیار هم غنی هستند، زمینه رشد، توسعه و بالندگی اقتصادی کشور فراهم خواهد شد.اجرای سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، کشور را در برابر فشارهای ناشی از تحریم مصون خواهد کرد.در چند سال گذشته رهبرفرزانه انقلاب به دلیل تحولات داخلی کشور و بین المللی همواره از شعارهای اقتصادی در نامگذاری سال ها استفاده کردند و استفاده از الگوی اقتصاد موجب می شود تا کشور در رسیدن به اهداف موفق تر باشد.

فرهنگ سازی پاشنه آشیل تحقق اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی از جمله واژه‌هایی است که در سال‌های اخیر در بیان مقام معظم رهبری و برخی نخبگان ناظر به شرایط اقتصادی کشور مطرح شده است. ایشان شاید برای اولین‌بار در دیدار جمعی از فعالان اقتصادی، معنای واقعی کارآفرینی در کشور را تحقق اقتصاد مقاومتى دانستند. به نظر مفهوم اقتصاد مقاومتی از جمله مفاهیم منحصر به فردی است که در اقتصاد ایران به واسطهٔ تحریم‌های متنوع و متعدد دشمنان قابل بحث می‌باشد و به تعبیر برخی صاحب‌نظران چه در عرصه نظر و چه در عرصه عمل سابقه‌ای در دنیا ندارد . با این حال می‌توان از اقتصاد مقاومتی به عنوان وجه اقتصادی الگوی ایرانی-اسلامی نام برد.

اقتصاد مقاومتی در مسیر پیشرفت درون‌زا

نامگذاری سال 93 به نام «اقتصاد، فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» را می توان طلیعه ای بر آغاز دوره ای جدید در مدیریت کلان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران دانست. طلیعه ای که دلالت بر یک نوزایی گفتمانی و روش شناسانه برای تسهیل در نیل به اهداف کلان انقلاب اسلامی دارد.سالی که در حال سپری کردن ایام آن هستیم، از سوی رهبر معظم انقلاب به‌نحوی نام گذاری شده است، که اهمیت مقوله «فرهنگ» را در کنار «اقتصاد»، «مدیریت جهادی» و «عزم ملی»، به‌خوبی تبیین می‌کند.فرهنگ به‌عنوان عامل تعیین‌کننده نحوه حضور و فعالیت افراد جامعه در عرصه‌های مختلف، این قابلیت را دارد که بر همه شئون زندگی مردم کشورمان اثر بگذارد. دقیقاً به همین دلیل است که در هجوم «نرم» دشمنان جمهوری اسلامی ایران، تقابل فرهنگی و حمله به اساس فرهنگ اسلامی و ملی ما به‌وضوح قابل مشاهده است.با این دیدگاه و با مدنظر قرار دادن شرایط موجود در حوزه فرهنگ جامعه، می‌توان دلایل اصلی تأکید رهبر انقلاب بر امر «فرهنگ» را دریافت و علت توجه خاص ایشان به مقوله مذکور را در نخستین سخنرانی امسال در حرم مطهر رضوی، مشخص کرد.

مدیریت جهادی و بازخوانی ارزش‌ها

نامگذاری سال پیش رو از سوی مقام معظم رهبری به نام سال «اقتصاد وفرهنگ، باعزم ملی و مدیریت جهادی» سبب شد تا برخی مفاهیم بار دیگر در عرصه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور به عنوان مفاهیم راهبردی نمود پیدا کنند. در این میان مدیریت جهادی به عنوان کلید واژه‌ای محوری توجه بیشتری را به خود جلب کرده است زیرا یک باور عمومی ایجاد شده است که پیشبرد امور کشور در همه حوزه ها به واقع نیازمند تغییر نگرش مدیریتی از رویکردهای صرفا بروکراتیک و محصور در کلیشه ها و قالب های دیکته شده در نظام اجرایی کشور به نگرشی نزدیک تر به روح و اصل انقلاب اسلامی یعنی همان مدیریت جهادی است. همان نوع مدیریتی که اگر در جریان دفاع مقدس بر جبهه ها حاکم نبود شاید تا به امروز نیز نمی توانستیم تمامیت ارضی را به کشورمان برگردانیم.

فرهنگ زیربنای همه پدیده‌ها و پیشرفت‌ها

امروزه فرهنگ و اقتصاد عرصه تقابل نظام اسلامی با دشمن است از همین رو تنها با مدیریت جهادی است که می توان این دو حوزه را به پیش برد.پیام نوروزی مقام معظم رهبری فقط صرف نامگذاری نیست بلکه ارائه راهبردها و تاکتیک های نظام است پس همه موظف هستیم که این پیام ها را عملیاتی بکنیم. مقام معظم رهبری با درایت و هوشمندی نیازهای روز کشور را دو عنصر اقتصاد و فرهنگ دانستند که ارتقا و توسعه این حوزه می تواند جهشی بسیار تاثیرگذار بر ساختار نظام و انقلاب داشته باشد.در سال 93 که براساس سیاست‌گذاری مقام معظم رهبری به نام اقتصاد و فرهنگ با دو ویژگی عزم ملی و مدیریت جهادی نامگذاری شده است ما باید تلاش خودمان را دو برابر کنیم لذا در این نام‌گذاری حکمتی در کار است. کشور ما امروز با یک جنگ تمام عیار اقتصادی از جانب بیگانگان مواجه است لذا باید از تحریم‌ها به عنوان فرصت استفاده کنیم.در جنگ تحمیلی هشت ساله قدرت‌های بزرگی همچون آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی در کار بودند اما با این وجود کشور ما توانست موفقیت‌های زیادی کسب و پیروز شود. آن دوران عزم ملی توسط پیرزنی که برای جبهه نان می‌پخت تا رزمنده‌ای که در جنگ دفاع می‌کرد به وجود آمده بود. ما در مقابل هجمه‌های گسترده آمریکایی‌ها و دشمنان استکبارستیز خود هرگز تسلیم نمی‌شویم. آمریکایی‌ها می‌خواهند در این جنگ اراده ملت بزرگ ما را بشکنند غافل از اینکه این ملت تقویت شده مکتب حسینی و عاشورایی هستند.

بایدها و نبایدهای مدیریت جهادی

مدیریت جهادی، کار جهادگونه، جهاد فرهنگی، جهاد اقتصادی، مدیریت انقلابی، مدیریت اسلامی و دیگر عنوان‌هایی که بارها توسط امام خمینی و مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته‌اند، همگی به دنبال هدف مشترکی می باشند و آن اعتلای نظام جمهوری اسلامی و اثبات کارائی بالای نگاه الهی در حکومت می باشد. هدفی که هم زمان می تواند سعادت دنیا و آخرت مردم را نیز تأمین کند. اینکه چرا مقام معظم رهبری امسال بار دیگر از واژه «مدیریت جهادی» استفاده کردند، دلایل مختلفی دارد که از آن جمله می توان به شرایط کشور و نیاز مبرم به سرعت بخشیدن به فعالیت‌ها و تلاش‌ها اشاره داشت.

اقتصاد و فرهنگ مکمل یکدیگرند

دغدغه همیشگى امام خامنه‏‌اى(مدظله‌‏العالى) و عامه مردم شریف ایران، توسعه و پیشرفت همه‏‌جانبه طبق الگوى پیشرفت ایرانى اسلامى بوده و هست. این امر مهم همواره با جدیت و تلاش همگانى تاکنون جریان داشته است و على‌‏رغم فراز و فرودهاى بسیار، به‌‏فضل الهى برخى قله‏‌هاى پیشرفت در عرصه‏‌هاى گوناگون علمى، پژوهشى، اقتصادى، رفاهى، اجتماعى، فرهنگى و سیاسى پشت سر گذارده شده است.

لازمه رشد و تعالی در عرصه فرهنگ و اقتصاد

رهبر معظم انقلاب هر ساله با درک شرایط موجود و پیش بینی آینده شعاری را برمی گزینند که حرکت در این مسیر شکوفایی کشور را به همراه دارد. امسال نیز مقام معظم رهبری شعار اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی را برگزیدند، یعنی ما باید با همت مردم و مسئولین دو بخش مهم شامل اقتصاد و فرهنگ را تقویت کنیم و این موضوع تنها با عزم ملی محقق شده و وظیفه همگان است که در این راستا تلاش کنند. جامعه اکنون نیازمند بستر مناسب فرهنگی برای پیش بردن امور اقتصادی و اجتماعی است، از این رو می توان با رعایت اخلاقیات، مسایل اعتقادی و معنویات به خواسته های کشور دست یافت. بدون بنیه اقتصادی جامعه، هیچگاه نمی توان در جنگ اقتصادی قدرت نمایی کرد، در دنیای کنونی قدرت اقتصادی حرف اول را می زند و رهبر معظم انقلاب نیز با درک این موضوع سعی در تحقق اقتصاد مقاومتی و تقویت قدرت مالی مردم دارند.

تفکیک شفاف اقتصاد مقاومتی از اقتصاد ریاضتی

 مقام معظم رهبری در طول چند سال اخیر از اهمیت اقتصاد مقاومتی به عنوان یک راهکار اساسی ومعادله موفقیت امیز در جهت نجات کشور از آثار مخرب نقشه‌های شوم و ویرانگر دشمنان در عرصه اقتصادی را در اکثرسخنرانی‌های مختلف خود بیان کردند که متاسفانه اقدام عملی مطلوبی در این رابطه از سوی مسئولان صورت نگرفته و بسیاری از حرف‌ها در حد شعار باقی مانده است؛که لازمست چاره‌ای جدی اندیشیده و اقداماتی جهادی و انقلابی و در خور شان انقلاب صورت گیرد.

مؤلفه های تحقق همدلی و همزبانی

اگر بخواهم در یک جمله درباره توانمندی جامعه ایران صحبت کنم، باید بر توانمندی و بالابردن سرمایه اجتماعی متمرکز شوم. همین فرمایشی که رهبری در آغاز‌ سال عنوان کرده‌اند،ازمنظر جامعه‌شناسی می‌توان دو مفهوم همدلی و همزبانی را در ارتباط با توانمند شدن جامعه تفسیر کرد. اگر تلاش کنیم که همدلی و همزبانی به‌وجود ‌آید به‌دلیل جامعه‌شناسانه، توانمندی در جامعه ایجاد می‌شود که البته رسیدن به آن کار کرام‌الکاتبین است.

ضرورت‌ها و زمینه‌های همدلی و همزبانی دولت و ملت

دولت - ملت (NATION – STATE)؛ اصطلاحی است که از دیرباز محل توجه و موضوع بحث و گفت‌وگوی اندیشمندان علوم سیاسی و صاحب نظران علوم اجتماعی بوده است. این مفهوم با استفاده از واژگان دیگر، از زمان افلاطون نیز در حوزه مباحث مربوط به حکومت و طبقه حاکمه و رابطه آن با مردم، کاربرد داشته است.مفهوم دولت - ملت، در حقیقت در پی آن است که پس از بیان ماهیت و چیستی این پدیده ، حدود و مرزهای روابط میان مردم با حکومت و حاکمان را ترسیم و چگونگی ایفای تعهدات متقابل میان این دو عنصر اجتماعی و این دو بازیگر مهم صحنه سیاسی جامعه را تعیین و تبیین نماید.

پیش‌نیاز همدلی

تحلیل‌های مختلفی برای تبیین طرح کلی اندیشه مقام معظم رهبری ارائه شده است که هر یک بخشی از این منظومه کلی را معرفی می‌کند. اما به نظر می‌رسد بهترین روش تحلیل و تبیین، روش تحلیل منظومه فکری ایشان با استناد به مقوله «فرآیند تحقق اهداف انقلاب اسلامی» می‌باشد که در برهه‌های مختلف مورد تأکید معظم‌له قرار گرفته است. به عبارتی، برای درک مفاهیم مختلف به ظاهر پراکنده، بهترین روش جایابی این مفاهیم در مقوله فوق می‌باشد. با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان نگاهی متفاوت نسبت به علت پدیده نام‌گذاری سال‌ها توسط مقام معظم رهبری داشت.

راهکارهای عملی همدلی و همزبانی دولت و ملت:

با گذشت سی و شش سال از عمر پربرکت نظام جمهوری اسلامی، این نامگذاری در شرایطی انجام گرفت، که نظام سلطه جهانی با امید به ایجاد انشقاق و جدایی در بین صفوف بهم فشرده مردم و دولت، در تکاپوی استفاده ابزاری از قدرت تأثیرگذاری رسانه های مجازی افتاده تا بتواند با سلاح و حربه کهنه استعمار پیر یعنی تفرقه اندازی، همزمان اقتدار ملی، امنیت ملی، کارآمدی ملی، منافع ملی، مواضع ملی و کلاً وجهه ملی ما را تحت تأثیر قرار داده و از ظرفیت موجود ناشی از فضای باز مربوط به دمکراسی در درون نظام، بهره برداری منفی به عمل آورد.تبدیل انتقادات سازنده به تخریب های رسانه ای و تریبونی و ترویج فرهنگ تقابل بجای تعامل و کاهش آستانه تحمل مدیران ارشد و غیرارشد نظام و نهایتاً توسعه تندروی های اعتمادشکن و برخوردهای ضدهنجاری، در اصل نمایش مستند عملیات خودزنی در جامعه ماست که اصلاً با فرهنگ ناب اسلامی و ماهیت مردمسالارانه نظام ما انطباقی ندارد!

اصول قرآنی همدلی و همزبانی

آموزه‌های قرآنی ساختار امت را بر وحدت عقیده و هدف دانسته است و گاه فراتر از امت اسلام از همه معتقدان به شرایع اسلامی از یهود و نصاری می‌خواهد تا بر محور عقیده و هدف مشترک گرد آیند و همدل و همزبان در مسیر گسترش آئین توحیدی همکاری داشته باشند. خداوند در آیه ۶۴ سوره آل عمران می‌فرماید: قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمهًْ سواء بیننا و بینکم الا نعبد الا الله و لا نشرک به شیئا و لا یتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله فان تولوا فقولو اشهدوا بانا مسلمون؛ بگو: «ای اهل کتاب، بیایید بر سر سخنی که میان ما و شما یکسان است بایستیم که: جز خدا را نپرستیم و چیزی را شریک او نگردانیم و بعضی از ما بعضی دیگر را به جای خدا به خدایی نگیرد.» پس اگر از این پیشنهاد اعراض کردند، بگوئید:شاهد باشید که ما مسلمانیم نه شما.