اهداف،ابعاد و چالش های تحقق همدلی و همزبانی دولت و ملت
سال 1394 را باید یکی از سال های سرنوشت ساز برای نظام
جمهوری اسلامی و جهشی به سمت اهداف بلند ملت و بزرگ ایران اسلامی دانست. در
این نوشتار به بررسی اهداف،ابعاد و چالش های تحقق همدلی و همزبانی دولت و
ملت؛ می پردازیم.
نظام جمهوری اسلامی از زمان شکل گیری، پشتوانه
اصلی خود را مردم قرار داد و تا به امروز نیز با اتکا به قدرت مردم مسلمان
توانسته موانع و چالش ها را پشت سر بگذارد و به نظام سیاسی باثبات و
تاثیرگذاری در منطقه و جهان بدل شود. نامگذاری سال ۹۴ از سوی امام خامنه ای
به نام همدلی و هم زبانی میان ملت و دولت می‌تواند موجبات تقویت هر چه
بیشتر پیوند ناگسستنی میان ملت و دولت را فراهم سازد زیرا راهبرد دشمنان
انقلاب اسلامی در مقطع کنونی، ایجاد شکاف و اختلاف میان ملت و دولت و
دوقطبی‌سازی جامعه بر سر نحوه مواجهه با مشکلات بویژه مسائل اقتصادی است که
راهکار مقابله با آن، وحدت دولت و ملت در بیان خواسته‌ها و همکاری جهت
عبور از تنگناهای اقتصادی و سختی‌های معیشتی و به طور کلی توسعه و پیشرفت
کشور است.
تأکید امام خامنه ای بر همدلی و همزبانی، ناظر بر توجه ایشان بر موجودیت واحد دولت و ملت است. ایشان دولت را موجود مستقل و بی نیاز از مردم و یا دارای امتیاز نسبت به مردم ندانسته و مردم را نیز فارغ از مسئولیت و عاجز از توان مساعدت و نظارت نسبت به دولت و حکومت در نظر نگرفته‌اند. به عبارت دیگر، همان گونه که لازمه حیات یک انسان و یک ارگانیسم، بهره‌مندی از قلب و دل است و برای ارتباط و تعامل با دیگران و رسیدن به فهم مشترک به زبان و قوه ناطقه مورد توافق نیاز دارد، دولت و ملت نیز برای بقا و برای رابطه با هم نیازمند همزبانی و همدلی هستند.
مردم، یعنی رکن اصلی تشکیل دهنده مفهوم دولت- ملت و زادگاه و خاستگاه دولت‌ها و منشأ حکومت‌ها، می‌توانند با نقش آفرینی در عرصه‌های گوناگون جامعه، به رشد و بالندگی و پیشرفت و تعالی کشور به مثابه ظرف مکانی ظهور دولت - ملت کمک نمایند و در تقویت و رشد و ترقی دولت سهم مؤثر داشته باشند و هم از دستاورد سیاسی و تاریخی خود که همان ایجاد حکومت و دولت است؛ صیانت نمایند .در نقطه مقابل، دولت‌ها در نظام اسلامی همیشه باید خود را وامدار و مدیون ملت خویش بدانند. این باور ایجاب می‌نماید که همه بخش‌های دولت و حکومت، برای خدمت به مردم و برای هموار ساختن مسیر پیشرفت و آبادانی کشور و تأمین رفاه و آرامش و امنیت مردم و تضمین سعادت ملت، کمر همت بندند .
شعار امسال تأکیدی دوباره بر عزم ملی برای مقابله با مشکلات و چالش‌های پیش‌روی نظام است. اهداف و آرمان های والای انقلاب اسلامی در ابعاد مختلف با همدلی و همزبانی بین دولت و ملت محقق می شود، این شعار بیانگر اصل اساسی و عامل مهم پیروزی مسلمانان در طول تاریخ یعنی وحدت کلمه است. انقلاب اسلامی ایران با همدلی و همزبانی ملت به پیروزی رسید، دوران دفاع مقدس را نیز با همدلی میان ملت و دولت پشت سر گذاشتیم، آبادانی کشور نیز تنها با عمل به شعار اساسی محقق می شود.
راهبرد اصلی و تمامی ترفندهای دشمنان به تفرقه میان ملت ایران ختم می شود، مفهوم شعار سال 1394 وحدت مردم و مسؤولان برای مقابله با توطئه های دشمنان است همچنانکه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی در طول حیات خود بارها بر لزوم وحدت در بین مردم تأکید داشتند، رهبر انقلاب نیز به درستی بر این موضوع مهم و تأثیرگذار تأکید کرده اند که باید از سوی مردم و مسؤولان به دقت مورد توجه قرار بگیرد.
حمایت از دولت برای ترقی نظام و تحقق اهداف بلند مدت
انقلاب اسلامی ، امری اساسی است که برای بهره مندی از ظرفیت بسیار وسیع و
عظیم مردم یکی از ضرورت های مهم برای دولت محسوب می شود.برای دست یابی به
اهداف متعالی و انسانی انقلاب اسلامی شعار سال با نیت کمک به رشد و توسعه
روز افزون کشور در صحنه عمل بروز پیدا کندرهبر معظم انقلاب در عین به
رسمیت‌شناختن جریان‌های فکری معتقد به اصل انقلاب با سلایق مختلف هرکدام از
این جریان‌های فکری متوجه جایگاه جریان مقابلِ خود در انقلاب بشوند.
چیستی و تعریف همدلی و همزبانی
همدلی
یعنی درک افکار و احساسات شخص دیگر. به احساس کسی وارد شدن و توانایی
ادراک تجربه ذهنی و افکار فرد دیگر. به عبارتی همدلی یعنی توانِ «خود را
جای دیگری گذاشتن و درک افکار و احساسات شخص دیگر » این که فرد بتواند
مسایل دیگران را حتی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد، درک کند و برای
نظرات و احساس‌های آنها ارزش و احترام قایل شود.همزبانی نیز به معنای زبان
یکدیگر را فهمیدن ، همفکری، یکرنگی و یگانگی در بیان و اظهار است که در
برابر نفاق قرار دارد.
همدلی و همزبانی در وجوه سه گانه زیر قابل تصور خواهد بود:
1. همدلی و همزبانی آحاد مـلت با یکدیگر
2. همدلی و همزبانی ملت و دولت
3. همدلی و همزبانی مسئولان کشور با همدیگر
چرایی و ضرورت همدلی و همزبانی ملت و دولت
نامگذاری
سال ، اقدامی تشریفاتی نیست بلکه چراغ راهنمایی است که تمامی ارکان نظام
اسلامی و مردم ایران باید آن را اولویت خود قرار دهند و نشان دهنده آن است
که کشور در آن سال ضروریست به دنبال چه هدفی باشد. امام خامنه ای با بیان
خطوط اصلی و کلی حرکت کشور در اولین روز هر سال، مسیر حرکت را برای خدمت
رسانی بهتر به مردم و همکاری ملت با مسئولان مشخص می کنند.
رهبر معظم انقلاب در دیدار کارگزارن و کارفرمایان در اردیبهشت ۱۳۸۷، پیشبرد اهداف کشور را در گرو همدلی ملت با مسئولین و همدلی مردم می دانند و خواهان آن هستند که ملت، مسئولین کشور را به همدلی برسانند:«این کشور با اتحاد مسئولین، با همدلی مسئولین، با همدلی ملت با مسئولین، با اتحاد عظیم ملت ایران پیش خواهد رفت. همه‌ی تلاش امام بزرگوار ما در طول آن ده سال زندگىِ بابرکت خود در رأس جمهوری اسلامی، بر همین تأکید و بر همین نکته بود؛ اتحاد مردم، همدلی مردم. امروز هم همان است؛ باید کاری کنیم و ملت ایران کاری بکنند که مسئولین کشور با هم همدل باشند، همراه باشند، اختلاف و شقاق و درگیری و مچ‌گیری و دست به یقه شدن و ایراد بنی اسرائیلی از یکدیگر گرفتن، این چیزها نباشد.»
سال 1394 با توجه به مراحل حساس مذاکرات هسته‌ای و دو انتخابات بسیار مهم مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری در پایان آن، سال بسیار مهمی برای ایران اسلامی خواهد بود که ضرورت همکاری و همراهی ملت و دولت را دوچندان می سازد.اهمیت این همراهی ملت و دولت در سال جدید، به حدی است که امام خامنه ای از واژه "گسترده" برای این همکاری استفاده نموده و فرمودند: " امسال را باید سال همکاری‌های گسترده دولت و ملّت دانست. من این شعار را برای امسال انتخاب کردم: دولت و ملّت، همدلی و همزبانی".همدلی، همراهی و همکاری فراگیر میان ملت و دولت ، می‌تواند علاوه بر خنثی‌سازی بسیاری از نیرنگ‌ها و توطئه‌های بیگانگان ومخالفان اقتدار ایران، موجب رشد، توسعه و پیشرفت کشور در همه ابعاد شده و اقتدار ایران اسلامی را تثبیت و تقویت نماید.
نامگذاری سال جدید با عنوان "دولت و ملّت، همدلی و همزبانی"، نشان می‌دهد که دولت در هر حال و حتی در صورت توافق نهایی با غرب و امریکا در مذاکرات هسته‌ای نیز به همدلی و همکاری فراگیر ملت ایران برای تقویت خود و حفظ و نمایش اقتدار ایران در منطقه و جهان، نیازمند می‌باشد.با رصد اوضاع داخلی و خارجی ضرورت و چرایی همدلی و همزبانی ملت و دولت را می توان در محورهای زیرخلاصه نمود:
1- برنامه ریزی دشمن برای جدایی مردم و مسئولان وایجاد
فتنه و آشوب (فشارهای اقتصادی برای هدف سیاسی است که با برهم زدن امنیّت و
حرکات اعتراضی مردم ایران را در مقابل نظام اسلامی قرار بدهند)
2- خطر اختلاف داخلی در مسائل کلان و به خطر افتادن امنیت و استقلال کشور
3- حل نشدن مشکلات اقتصادی جز با وحدت و همدلی ملت و دولت
4- خطر سرگرم شدن به وعده های بیگانگان به‌جای استفاده از ظرفیّت عظیم ملّت و استحکام درونی با همکاری های صمیمانه میان ملّت و دولت
5-
نیاز به همدلی و همزبانی ملت و دولت برای استفاده از فرصتها و مقابله با
چالش های بزرگ در نیمه راه رسیدن به چشم انداز 20 ساله 1404
امام خامنه
ای در این زمینه تاکید فرموده اند:"امروز دهه‌ی عدالت و پیشرفت از نیمه
گذشته است. یک دهه را ما به‌عنوان دهه‌ی عدالت و پیشرفت معیّن کردیم و
معرّفی کردیم که از نیمه گذشته؛ بیست‌سالِ چشم‌انداز به نیمه رسید، بیست
سالی که برای چشم‌انداز معیّن کردیم و سیاست‌گذاری کردیم، ده سال آن گذشته
است؛ ده سال [دیگر] در مقابل روی ما است، اینها مسائل مهمّی است؛ حسّاسیّت
مسائل اقتصادی با توجّه به این واقعیّتها بیشتر میشود..."
اهداف نامگذاری سال 94
کشور ما امروز به دلیل مسائل
داخلی و ترفندهای بیگانگان با مشکلاتی مواجه است که راه‌حل آنها را در
همکاری دولت و مردم باید جست. نگاه راهبردی به همدلی دولت و ملت می‌تواند
«اختلاف‌ها وتقابل ها» را که نتیجه ای جز درهم‌ریختگی و افزایش تنش‌ها
ندارد به «انسجام و تعامل» تبدیل کند که از دوقطبی شدن جامعه جلوگیری می
کند و از سطح و عمق کشمکش‌ها و درگیری ها به‌طور محسوسی می‌کاهد. براین
اساس در نامگذاری سال 94 اهداف خاصی مورد نظر است که مهم ترین آنها را چنین
برمی شماریم:
1. تقویت همگرایی و پیشگیری از اختلاف داخلی و بحران دوقطبی شدن جامعه
2. مقابله با چالش ها وکاستن از فشارهای دشمنان، تحریم غرب و آثارکاهش قیمت نفت
3.
حفظ و نمایش عزّت و اقتدار ایران در منطقه و جهان ( در عرصه داخلی برای
انتخابات شکوهمند و در سیاست خارجی برای توافق عزتمندانه هسته ای)
4.
استفاده از فرصت ها، ظرفیت ها و توانمندی های درونی برای تحقق آرزوهای بزرگ
ملّت ایران در سال 94 که در بیانات امام خامنه ای در نخستین روز سال جدید
شامل پنج مورد می باشد: پیشرفت اقتصادی، اقتدار و عزّت منطقه‌ای و
بین‌المللی، جهشهای علمی به معنای واقعی، عدالت قضائی و اقتصادی و در
نهایت، ایمان و معنویّت به عنوان پشتوانه‌ی همه‌ی سرفصل‌های دیگر.
همدلی برای خنثی کردن توطئه های دشمن
در چند سال
اخیر، منطقه شاهد بیداری اسلامی بود که در ابتدا، به سرعت پیش رفت و چندین
تن از سران خودکامه سرسپرده غرب را به زیر کشید، اما در اغلب این انقلاب
ها، دولت هایی برخاستند که نه انقلابی بودند و نه اسلامی. امری که نشان
داد، این کشورها فاصله زیادی با نظام سازی اسلامی دارند. انقلاب در مصر،
تونس، لیبی و… تنها وقتی می توانست به پیروزی آرمانی برسد که راه برای
ایجاد چند دستگی ها و تفرقه افکنی بسته می شد.
یکی از افتخارات نظام جمهوری اسلامی ایران، ایستادگی و مقاومت در برابر قدرت های بزرگ دنیاست، کشورهای زورگویی که با انواع و اقسام اقدامات توطئه آمیز، در صدد براندازی نظامی بودند که برخاسته از خواست مردمی همدل و همراه با نظام بود. رهبر انقلاب در اولین روز از سال ۱۳۸۴ در بیاناتی در حرم رضوی، همدلی و همبستگی ملت ایران را بهترین سلاح برای ختثی کردن تهدیدات دشمن کشور ارزیابی کردند و عنوان داشتند:«مهمترین سلاح ملت ایران برای خنثی کردن تهدیدها، همبستگی ملی و همدلی است. ملت ایران برای خنثی کردن تهدیدهای دشمن احتیاج به بمب اتمی و سلاح هسته یی ندارد. همدلی و همبستگی شما مردم و چنگ زدن شما به ریسمان الهی و ایمان دینی، مهمترین سلاح ملت ایران است؛ این سلاحی است که در طول بیست و شش سال بعد از پیروزی انقلاب تا امروز کارایی خود را نشان داده و بعد از این هم نشان خواهد داد.»
عبور از چالش های ۱۳۹۴ با همدلی و همزبانی
با مروری
کوتاه بر پیشینه تاکیدات مقام معظم رهبری بر مولفه های همدلی، همبستگی،
همزبانی و وحدت کلمه در کشور، به این نکته پی می بریم که سال ۱۳۹۴، سالی
است که ایران برای عبور از چالش های داخلی و بین المللی بیش از گذشته به
همدلی و همزبانی میان دولت و ملت نیازمند است. همانگونه که ایشان در پیام
نورزی خود به ملت ایران عنوان داشتند برای رسیدن به اهداف «پیشرفت
اقتصادی»، «اقتدار و عزت منطقه‌ای و بین‌المللی»، «جهشهای علمی به‌معنای
واقعی»، «عدالت قضایی و اقتصادی» و «ایمان و معنویت» شرط همراهی میان دولت و
مردم ضروری است و دستیابی به این اهداف خارج از ظرفیت های نظام و ایران
نیست.
بنابراین برای عبور از چالش های احتمالی که کشور در داخل و خارج در سال ۱۳۹۴ با آن روبه رو خواهد شد، رهبر معظم انقلاب همدلی و همزبانی دولت و ملت را بهترین راه حل برای آن دانستند. ایجاد رونق اقتصادی، انتخابات مجلس و خبرگان، کاهش قیمت نفت، کمبود بودجه، حفظ حقوق هسته ای، نبرد با تروریسم بین المللی در عراق، سوریه و کشورهای متحد ایران در منطقه، همگی موضوعات مهمی هستند که با همبستگی، اتحاد، تلاش و همدلی کارگزاران دولتی و مردم منتهی به نتیجه مطلوب برای کشور خواهد شد.
همدلی و همزبانی میان ملتِ کارفرما و دولتِ کارگزار
مقام
معظم رهبری با اشاره به نقش کارگزار و کارفرما میان دولت و دولت، اعتماد
میان این دو را برای بهتر پیش رفتن کار ها مهم دانستند. خادم ملت بودن
مسئولین، از شاخص هایی بوده است که همواره پس از انقلاب اسلامی توسط امام
خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب برای سنجش خدمت گذاری و پیشرفت امور مورد
تاکید قرار می گرفته و این امر یکی از مهم ترین تفاوت های نظام کنونی و
پیشین در ایران است. در واقع نظام جمهوری اسلامی دارای شاخصه مهم محبت و
احترام به مردم است که خود باعث ایجاد اطمینان و اعتماد مردم به نظام می
شود.
فرمایشات امسال رهبری مسئولیت سنگینی را متوجه دولت می کند. دولت تدبیر و امید که رونق اقتصادی را اولویت خود در سال جدید دانسته، باید به تاسی از شعار امسال، به بهترین نحو ممکن امور اجرایی کشور را به پیش ببرد و خدمات کاملی به مردم ارائه دهد چرا که ملت با هوشیاری کامل اقدامات دولت را در تمامی عرصه ها دنبال خواهد کرد و چنانچه که در گذشته ثابت شده است مردم بهترین جواب را به خدمات دولت کارگزار، با پشتیبانی خود و همراهی با برنامه ها داده اند و خواهند داد. در این راستا دولت باید با اعتماد به قابلیت های مردم و بخش خصوصی، بسیاری از کارهای بر زمین مانده را به آنها بسپارد تا رونق اقتصادی به معنای واقعی شکل بگیرد. انحصاری کردن پروژه ها و قراردادها و ارائه رانت های دولتی به برخی از افراد خاص توسط دولت، که در گذشته نیز مشاهده شده است تنها باعث مسموم شدن فضای اقتصادی کشور و عدم اعتماد سرمایه گذاران شده است. شفافیت در این امور نیز برای ایجاد همدلی در بخش های اقتصادی بسیار نیاز است که دولت یازدهم باید آن را اجرایی کند.
شعار «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» کلیدی است برای
گشایش تمامی قفل هایی که در سال ۱۳۹۴، باید گشوده شوند. همدلی و همزبانی
دولت و ملت را می توان به روغن کاری چرخ دنده هایِ موتور اقتصادی، سیاسی،
فرهنگی و اجتماعی کشور تشبیه کرد، که دولت باید در صدد به حرکت درآوردنِ
بهتر آن در سال جدید باشد. همکاری و همدلی بیشتر میان قوا و مردم سرعت گردش
چرخ دنده ها را افزایش خواهد داد و مسیرهای پیش رو برای رسیدن به مقصد را
هموارتر می کند.
نقش های دولت و ملت و مسئولیت‌های آنها
در
فرآیند همدلی و همزبانی بین دولت و ملت از نگاه امام خامنه ای، ملّت به
عنوان کارفرمای دولت و دولت، کارگزار ملّت است؛زیرا به تعبیر ایشان"دولت
برآمده از آراء مستقیم مردم و به عنوان یک کارگزار در خدمت عموم می باشد و
مردم، تعیین کننده کارگزار و ناظر و نقاد دولت هستند."دولت باید به جایگاه و
ارزش ملت و رفع گرفتاری‌ها و مشکلات مردم توجه و اهتمام داشته باشد. از
سوی دیگر ملت قرار است گرفتاری‌های دولت را گرفتاری‌های خودش بداند. او
بسان کارفرمایی است که مشغله‌های کارگزار را جزئی از دغدغه‌های خود می‌بیند
و «توقعات» خود را بیش‌ازپیش مدیریت میکند.
رکن رابطه دولت و ملت
عنصر اساسی در این بخش «برادری
اسلامی» است و این که مؤمنین نسبت به یکدیگر چگونه باید رفتار کنند و
دغدغه‌مندان با چشمانی باز صحنه را نظاره کنند. رکن رابطه دولت- ملت بر
«امر به معروف و نهی از منکر» استوار است و افراد و جریان‌هایی که دغدغه
دارند و دلواپس مسائل عمده کشورند، نباید آماج تهمت و اتهام قرار بگیرند.
از سویی دیگر این افراد و گروه‌ها نیز نمی‌بایست در انتقادهای خود نسبت به
دولت، خدمات و زحمات انجام‌شده را نادیده بگیرند. به همین دلیل بخش عمده‌ی
سخنان اول فروردین امام خامنه ای درباره‌ی نحوه مطلوب رابطه میان دولت و
منتقدین بود.چالش ها و موانع همدلی و همزبانی دولت و ملتدر زمینه تحقق
همدلی و همزبانی بین دولت و ملت، چالش ها و موانعی وجود دارد که به برخی از
آنها اشاره می کنیم:
1- عدم درک و فهم صحیح موضوع
2- غلبه منافع جناحی و گروهی و قرائت‌های منفعت¬طلبانه در مواجهه با مسائل اساسی کشور
3- ضعف در اتخاذ مواضع سنجیده و حساب شده از سوی مسئولان
4- پدید آمدن احساس و ذهنیت نادیده گرفته شدن مشکلات و نیازهای واقعی مردم از سوی مسئولان
5- فاصله بین مردم و مسئولان با آسیب دیدن اعتماد عمومی
6- غلبه مطالبات مادی بر روحیه آرمان¬خواهی و ارزش¬گرایی
7- افزایش بی‌تفاوتی سیاسی در بین مردم
8- ضعف در تمکین به قوانین و ضوابط
9- غفلت از وجود دشمنی¬ها و کینه¬ورزی¬های بیگانه و ضدانقلاب
10- ضعف در باور و اعتقاد دولت به ملت به معنای واقعی کلمه و ارزش و توانایی‌های ملّت را پذیرفتن
11- اصرار بر روی مواضع و اندیشه‌های غلط
12- منحصر کردن همدلی و همزبانی بر نیت‌ها و انگیزه‌های قلبی و اعمال نکردن آن در رفتارها، گرایش‌ها و مواضع فردی و جمعی
13- انحراف از ولایت و رهبری به عنوان کانون اصلی همدلی و همزبانی و محور همگرایی و هم‌آوایی جامعه
14- ترجیح منافع شخصی و گروهی و حتی قومی و نژادی بر مصالح و منافع نظام و جامعه اسلامی
15- عدم درک و شناخت متقابل دولت و ملت از شرایط و نیازهای یکدیگر
16- فقدان احترام متقابل دولت و ملت
17- روحیه نقدناپذیری در مقابل نظارت‌های مشفقانه و نقدهای منصفانه
18- پرخاشگری‌های سیاسی به‌جای انتقاد منصفانه
19- بی اعتمادی و تخریب خدمتگزاران جامعه در دولت
20- تضعیف روحیه و ناامید کردن به آینده
21- نفوذ و فعالیت عناصر اختلاف¬افکن
نتیجه گیری
شرایط
امروز ام‌القرای جهان اسلام و انتظارات و توقعاتی که از دولت و ملت ایران
اسلامی در سطح منطقه و کشورها و ملت‌های مسلمان می‌رود و از همه مهم‌تر
جایگاه رفیع جمهوری اسلامی در جامعه بین‌الملل و تأثیرگذاری در سیاست‌های
جهانی، اقتضای آن دارد که در داخل کشور یکپارچگی و یگانگی در گفتارها و
رفتارها ملموس‌تر از هر زمانی جریان داشته باشد و این مهم بدون
نهادینه‌سازی و تقویت بنیه‌های همدلی و همزبانی، امکان‌پذیر نخواهد بود، چه
آنکه ریشه تمامی فتنه‌ها و ناکامی‌ها، تشتّت و تفرقه‌ها نیز در گسست و
شکاف و چندگانگی می‌باشد. به‌ویژه اگر با هواهای نفسانی و بدعت‍های ناشی از
کبر و عجب و خودپسندی و سیاست زدگی همراه گردد.
