۳۱ شهریور ۹۴ ، ۰۲:۳۰
بایسته ها و الزامات حمایت از تولید داخلی
بیش
از ۳۰ سال است ایران تحت تحریم آمریکاییهاست. ۱۰ سال است این تحریمها
تشدید شده اما نتوانسته آثار وجودی خود را در بازارهای ایران نشان دهد.
اقتصاد ایران همچنان نشاط خود را در داخل حفظ کرده است. هزاران کارآفرین و
میلیونها انسان در زیر سقف کارخانهها و در مزارع دست اندرکار تولید هستند.
نزدیک به ۱۰۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص ملی است و با این اقتدار، آمریکا
و هم پیمانان آن هیچ غلطی نمیتوانند بکنند.ایرانیان یک درصد جمعیت دنیا
را تشکیل میدهند اما ده درصد منابع جهان در روی زمین و زیرزمین را در
اختیار دارند. ایران به تنهایی میتواند بیش از ۳۰۰ میلیون جمعیت را به
راحتی اداره کند.
اما برخی مشکلات گریبانگیر کشور است که عمدتاً به ناکارآمدی مدیران اقتصادی کشور برمیگردد. فقر، فساد و بیکاری به تعبیر رئیس جمهور ۳ منکر اقتصاد کشور است. قوانین و مقررات زیادی برای برونرفت از این مشکلات وجود دارد اما در عرصه عمل کارآمدی ندارند. بسیاری از مشکلات اقتصادی به تحریمها برنمیگردد، به مدیریتهای ناکارآمد برمیگردد. این تکیه کلام مسئولان کشور است.چرا چرخ اقتصاد ما کند میچرخد؟ علت چیست؟وچرا وحدت ارادهها شکل نمیگیرد؟
یکی از چالش های اساسی پیش روی تحقق اقتصاد مقاومتی و دستیابی به یک اقتصاد شکوفا و پویا، تقویت روحیه ملی گرایی در میان آحاد جامعه است. به این معنا که می بایست عزم ملی برای حمایت از تولید کننده داخلی از سوی مردم و از طرف دیگر عزم جدی تولیدکنندگان داخلی برای جلب رضایت مشتریان داخلی وجود داشته باشد تا شاهد خروج بخش عرضه اقتصاد از رکود باشیم. اما با وجودی که این موضوع سال هاست که از سوی رسانه ها و برخی مسئولان به صورت جدی به آن اشاره شده است باید دید که چرا تغییر محسوسی تاکنون مشاهده نشده است؟!اگر منصفانه کلاهمان را قاضی کنیم درخواهیم یافت که دستاوردهای انقلاب اسلامی در قیاس با وضعیت قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی و حتی در مقایسه با سایر کشورهای مشابه در جهان، کمنظیر و بلکه بینظیر بوده است، اما همانگونه که رهبر فرزانه معظم انقلاب اسلامی بارها یادآوری فرمودهاند؛ با عنایت به منابع و امکانات فراوانی که خداوند در این کشور به ودیعه نهاده است، تردیدی وجود ندارد که اقدامات صورتگرفته میتوانست، با کمترین عیب و نقص و در سطحی به مراتب برتر و بالاتر از آنچه تاکنون حاصل شده قرار داشته باشد، اما چه عامل یا عواملی باعث ایجاد نقصان در این فرآیند شده است؟به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی همه دولتها با هدف خدمت به مردم و کشور بر روی کار میآیند و طبیعتاً دغدغه آنها همان دغدغههای مردم و رهبری استمصرف کالای تولید داخل به عنوان یکی از مولفه های تاثیرگذار بر رونق اقتصاد ی کشور، حمایت از تولید ملی و در بستر آن اشتغال زایی همواره مدنظر کارشناسان اقتصادی بوده است. یکی از مهمترین پایه های اقتصاد هر کشور، میزان تولید کالا و خدمات مورد نیاز افراد جامعه است. بحث حمایت از تولیدات داخلی به ویژه در سال های اخیر همواره مورد توجه فعالان اقتصادی بوده است یا به تعبیری صحبت از این مهم، همواره موضوع صحبت ها بوده است.«صرفاً با حرف، مسئله حمایت از تولیدات حل نمیشود» .
رهبر معظم انقلاب به غیر از امسال در تمامی شعارهای انتخابی برای چند سال گذشته، موضوع اقتصاد و لزوم حمایت از تولید داخلی را مطرح کرده اند، البته شاید بتوان شعار «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» که برای سال 94 انتخاب شد را نیز در همین راستا تحلیل کرد.پیامهای رهبر معظم انقلاب در چند سال گذشته در واقع تداوم یک روند بوده است؛ یعنی آنچه که رهبری در یک سال بیان میفرمودند در سال دیگر با عنوانی دیگر مورد تأکید مجدد قرار میدادند.صلیترین مفهوم پیامهای رهبر معظم انقلاب در این چند سال این است که «تولیدمحوری» باید شاخص همه سیاستهای اقتصادی ما باشد، منتها این نکته نیز مهم است که جهت این حمایت چه باید باشد؟ آیا حمایت از تولید ملی به این معنی است که تولید ملی ما به حدی برسد که بتواند با بهترین تولیدات جهانی رقابت کند؟ پس در این صورت منظور ما حمایت از تولیدات ملی برای رقابتی شدن است و به عبارت دیگر، حمایت از تولید ملی در مقابل موانع رقابت عادلانه و برابر است، یعنی تولیدات کشور باید بتواند به بازار دسترسی داشته باشد و عادلانه و برابر با تولیدات مشابه رقابت کند.اما مفهوم دیگر این نامگذاریها حمایت از تولید داخلی در مقابل عوارض خارج از اختیار است؛ به این معنی که تولید داخلی میتواند روی پای خود بایستد، اما اگر عواملی برای آن مزاحمت و عوارض ایجاد کنند -مثل خشکسالی یا محدودیتهای خارجی- باید از تولید ملی حمایت کرد. گاهی در رقابت رقبا، دیگرانی وارد میشوند و حمایتهای بازارشکنانهای صورت میدهند که طبعاً حمایت از تولید ملی در برابر آنها ضروری خواهد بود.
خرید محصولات داخلی نشانه مشارکت فعال مردم در سرنوشت اقتصادی کشور خویش میباشد. اهمیت دادن به تولیدات دست کارگر و متخصص و کارآفرین داخلی موجبات دلگرمی و رونق بازارکارخواهد بود. اگر مصرف کالای داخلی به یک فرهنگ تبدیل گردد موجبات شکوفایی ظرفیتهای درونی اقتصاد کشور را فراهم خواهد کرد. در مصرف کالاهای داخلی نفی وابستگی نهفته است و استقلال هر ملتی در صورتی تحقق خواهد یافت که از لحاظ تأمین کالاهای اساسی به خودکفایی داخلی برسد.یکی از اهداف انقلاب اسلامی رسیدن به استقلال فرهنگی و اقتصادی و سیاسی است. بدیهی است ملتی که وابستگی اقتصادی داشته باشد، در عرصه های دیگر نیز توانایی حفظ استقلال را در درازمدت نخواهد داشت. بدین ترتیب مصرف تولیدات داخلی علیرغم مسایل و مشکلات خاص خود، به تدریج استقلال اقتصادی را برای کشورمان در پی دارد و در نتیجه ایران به عنوان کشوری اسلامی از وابستگی به قدرت های خارجی در تامین مایحتاج خود رهایی خواهد یافت.
این روزها و در پی سخنان مقام معظم رهبری درباره ی حمایت از تولیدات داخلی و مصرف کالای ایرانی موجی از اظهارنظرها، مقالات و گویههای رسانهای شکل گرفته که همه بر طبل ضرورت حمایت از تولیدات داخلی میکوبند.واقعیت را نباید از یاد برد که صرفاً با گفتن و بازگو کردن، مسئله حمایت از تولیدات حل نمیشود و یا به اعتباری با «حلوا، حلوا گفتن دهان شیرین نمیشود» و باید الزامات این مهم رعایت شود.مصرف تولیدات داخلی موحب کاهش قابل توجه قاچاق می شود که از این طریق نیز از خروج مقادیر متنابهی ارز از کشور جلوگیری به عمل خواهد آمد، حمایت از تولید ملی با تاکید بر مصرف کالای داخلی از سال 88 با نام گذاری آن سال بنام اصلاح الگوی مصرف توسط رهبر معظم انقلاب اهمیت دوچندانی یافت و از آن پس معظم له در فرصت های مختلف در دیدار با مسولین و مردم بر آن تاکید نموده و یکی از راه های برون رفت از رکود اقتصادی و تحقق اقتصاد مقاومتی را حمایت از تولید ملی با مصرف کالای داخلی عنوان کرده اند.ایشان بارها بر به کارگیری سیاست های اقتصاد مقاومتی برای مقابله با تحریم و فشارهای ظالمانه دشمنان تصریح داشته اند و در کنار توصیههای مهمی که خطاب به مسئولان کشور مطرح کرده اند، همواره نکات مهمی را نیز به مردم گوشزد میکنند؛ مصرف محصولات داخلی و جایگزین کردن تولیدات داخلی بجای برند و محصولات مشابه خارجی، این موضوع آنقدر برای توسعه همه جانبه ایران اسلامی بهخصوص آینده فرزندان و جوانان کشور حائز اهمیت است که رهبر انقلاب تمام ایرانیان وفادار به کشور را مورد خطاب قرار میدهند تا به جای استفاده از تولیدات دیگر کشورها، متعصّبانه محصولات داخلی را مصرف کنند.
نخستین الزام متوجه صاحبان صنایع و تولیدکنندگان داخلی است که باید تلاش کنند کالای مرغوب، بینقص و با کیفیت به بازار عرضه کنند. بهترین تبلیغ هر کالایی کیفیت آن است. نظام کنترل و نظارت بر فرآیند تولید در همه بخشهای تولیدی اعم از کشاورزی و صنعتی باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد.بخش اصلی نظارت و کنترل کیفیت متوجه خود صاحبان صنایع و تولیدکنندگان است که کنترل کیفی درون ساختاری تلقی میشود؛ لیکن دستگاه های اجرایی از جمله وزارت جهادکشاورزی و وزارت صنعت، معدن وتجارت نیز در این مسیر ذینقش هستند و یقیناً باید رسالتهای خود را به انجام برسانند.
الزام مهم دیگر در حمایت از تولیدات داخلی نظارت بر قیمت خرید و فروش کالا در بازار و تثبیت قیمت ها از طریق افزایش بهره وری در فرآیند تولید و مدیریت هزینه هایی است که بر قیمت کالا در بازار تاثیرگذارمی باشد.رفع نگرانی تولیدکنندگان از طریق نظارت بر قیمت نهاده های تولید، مواد اولیه داخلی، مواد اولیه وارداتی و واردات محصول نهایی آماده فروش و چابکی سیستم حمل و نقل، می تواند در استمرار تولید و کیفیت بخش به آن منشاء اثر باشد که تمام اینها نیازمند تعامل نزدیک دستگاه های متولی و ارباب تولید در کشور است.
زمانی که وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت به رسالت خود برای حمایت از کالاهای داخلی کشور عمل کنند و برنامه های ملی «ارتقاء کیفیت محصولات داخلی» و «ارتقاء سطح بهروری و کاهش هزینه های تولید» را تدوین و از بخشهای مرتبط تولیدی به ویژه صنایع مطالبه کنند؛ به طوری که هر واحد تولیدی برنامهای برای ارتقاء کیفیت تولیدات و افزایش بهروری ارائه نماید و نظام پایش و کنترل اجرای برنامه را دنبال کنند،و تخصیص یارانه ی تولید منوط به ارائه و اجرای برنامه های مذکور باشد. در چنین شرایطی میتوان امیدوار بود که به مدد ارتقاء کیفیت تولیدات داخلی و فرهنگسازی رسانهها، مصرف کالاهای داخلی به یک ارزش و هنجار عمومی تبدیل شود.
ازطرف دیگر دستگاه های ناظر مانند سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد باید با تمام قوا از حیثیت پروانه ی بهداشتی و علامتاستاندارد ملی دفاع کنند و در تعلق این پروانه و علامت ارزشمند به کالاها، همه ی جوانب امر را درنظر بگیرند و با بازرسی و بازنگری مستمر، از حفظ و رعایت شرایط اولیه اعطای پروانه یا علامت به یک واحد تولیدی اطمینان حاصل نمایند.نباید به نحوی عمل شود که اعتماد عمومی به پروانه ی بهداشتی و علامت ملی استاندارد مخدوش شودو این رسالتی عظیم بر دوش سازمان های مذکوراست.
البته روی دیگر این سکه، اصلاح نظام واردات و به ویژه جلوگیری از قاچاق کالا به کشور است. در این مقوله ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به عنوان نهادی فرابخشی و متشکل از نمایندگان قوای سهگانه و کانونی صاحب صلاحیت، باید در مقام مطالبه از دستگاههای اجرایی برآمده و الزامات پیشگیری و مقابله با قاچاق کالا در کشور را مرتباً به واحدهای اجرایی دولت دیکته کرده و تحقق آنها را مطالبه نماید.بدیهی است تا زمانی که سرمایه گذار تولیدی و تولیدکننده با تمام وجود احساس نکند که دولت دغدغه واقعی حمایت از تولید را دارد و در همین راستا به اصلاح نظامات اقتصادی همت گماشته، نمی توان به تحقق شعار حمایت از تولید چندان امیدوار بود.
10 گام پیش نیاز تقویت تولید داخلی
در این بخش به 10 گام لازم برای تقویت بخش تولید اشاره میشود، گامهایی که که نیاز به حمایت از تولید ملی در آنها احساس میشود.
1-در فرهنگ عمومی جامعه باید تولیدکنندگان را به عنوان پیشتازان عزت و استقلال جامعه معرفی کنیم و تکریم از کسانی که در این صحنه تلاش میکنند را در ارزشهای جامعه قرار دهیم.
2-تولیدمحوری باید شاقول سیاستگذاریهای اقتصادی کشور باشد؛ یعنی باید در سیاستهای ارزی، سیاستهای پولی و مالی، سیاستهای تجاری و در سیاستهای بانکی و مالیاتی برای تولید اولویت قائل باشیم. تجلی ملموس این مطلب اینگونه خواهد بود که اگر جایی ناچار بودیم بین تولیدگرایی و مصرفگرایی انتخاب کنیم، باید تولید را مقدم بداریم. این مطلب مثلا در اجرای سیاست هدفمندی یارانهها میتواند تجلی بسیار ملموسی داشته باشد. در مجموع در سیاستگذاریها باید به سمتی برویم که توان برنامهریزی مدیران ما افزایش یابد؛ به این معنی که از تغییرات ناگهانی در سیاستها اجتناب کنیم تا مدیران ما بتوانند برای آینده برنامهریزی کنند.
3-باید با کاهش مقررات و منطقی کردن مجوزها از سرمایهگذاران بخش تولید حمایت کنیم.
4-دستگاههای دولتی باید بدهیهای خود به تولیدکنندگان و پیمانکاران را بپردازند تا توان مالی آنها افزایش پیدا کند.
5-بانکها در برخورد با واحدهای تولیدی مهربانانهتر عمل کنند. باید فهم درستی از ماهیت مشکلات واحدهای تولیدی داشته باشیم و مناسبات بین بانکها و واحدهای تولیدی را واقعبینانه و هدفمند کنیم.
6-تولیدکننده برای بهبود تولید به فناوری و ماشینآلات مناسب نیاز دارد. در شرایطی که برخی محدودیتها از سوی بدخواهان در مناسبات بینالمللی بر تولیدکنندههای ما تحمیل شده است، باید از ابتکارات مدیران اقتصادی در رفع و دفع این محدودیتها حمایت کنیم.
7-در مناسبات و سیاستها و محیط کسبوکار، باید در مسیر روانسازی و چابکسازی تولید حرکت کنیم. که در این زمینه اجرای کامل قانون بهبود مستمر فضای کسبوکار باعث ایجاد فضایی پرنشاط و تعاملی بین دولت و بخش خصوصی خواهد شد. اجرای این قانون میتواند طلیعه بسیار خوبی برای مؤفقیت در اجرای حمایت از تولید داخلی و ملی نیز باشد.
8-حمایت از تولید میتواند زمانی اتفاق بیفتد که تولیدکننده تولید خود را انجام داده و نیاز به بازاریابی دارد. کمک به تولیدکنندگان برای بازاریابی داخلی میتواند از راه نظام تعرفهای یا زمینههای مربوط به قیمتگذاری صورت بگیرد؛ به این معنی که ابتکار عمل در اختیار بازار رقابتی باشد تا واحدهای تولیدی بتوانند در شرایط رقابتی امورات مدیریت بازار خود را انجام دهند.
9-تولیدکننده باید به بازارهای خارجی دسترسی داشته باشد که در این صورت حمایت از تولید با بازاریابی خارجی ممکن میشود. لذا جهتگیری جهش صادراتی باید تداوم پیدا کند.
10-در شرایط فعلی و در همه مراحل تولید، ظرفیتهای خالی بسیاری وجود دارد؛ یعنی ما برای جهش در تولید ملی هم نیروی جوان آماده به کار و هم سرمایهگذاریهای گسترده داریم. تنها باید اولویت را رفع موانع پیشروی واحدهای تولیدی موجود قرار بدهیم تا این واحدها بتوانند با حداکثر ظرفیت به تولید بپردازند.
دستور رهبر معظم انقلاب به دولتمردان به منظور استفاده از کالاهای داخلی یک دستور استراتژیک است.نکته اساسی اقتصاد اسلامی در قالب اقتصاد مقاومتی که توسط رهبر معظم انقلاب به مسؤولان ابلاغ شده است چنین است که یک نظام اقتصادی اسلامی وقتی میتواند در مقابل نظامهای بدیل تئوریک و عملی٬ شوک داخلی و خارجی و تحریم پایدار باشد که توانایی درونی داشته باشد این مقاومت هنگامی بیشتر است که دارای اقتصادی پویا و درون زا باشد؛ اجرای بیانات رهبر معظم انقلاب، کشور را در مقابل شوکهای درونی و بیرونی مقاوم کرده و از آسیب پذیری آن میکاهد.
هرگاه رهبر معظم انقلاب سخنانی را ایراد میفرمایند متأسفانه همه گوش میدهند و از این سخنان تعریف میکنند اما خود را مخاطب آنها نمیدانند؛ تنها درباره این موارد تبلیغ میشود و به مرحله عمل نمیرسد. مصرف کالاهای داخلی و حمایت از تولید داخل به معنی حمایت از کارگر و تولید کننده داخلی است؛ حمایت از تولید باید فراتر از شعار باشد و به عرصه عمل بیاید. استفاده از کالاهای داخلی باید با چند شرط انجام پذیرد؛ در اولین گام دولت باید بر کیفیت کالاهای داخلی نظارت کامل داشته باشد و حداقل کیفیتی را برای هر کالای ایرانی در نظر بگیرد؛ در دومین گام دولت باید توجه به بنگاههای کوچک تولیدی را افزایش دهد زیرا این بنگاهها هستند که رفاهشان در بازار تأثیر میگذارد و باعث رفاه بازار میشوند. در این میان تولید کنندگان داخلی نیز باید با استفاده از روشهای نوین و تکنولوژی های روز در تولید و بسته بندی و توزیع بتوانند رضایتمندی را حاصل کنند. راهکارهای کاهش قیمت را اعمال کنند تا مشتری ایرانی تمایل به خرید جنس خارجی با قیمت کمتر و احساس کیفیت بیشتر را نداشته باشد.موضوع احساس کیفیت و خود کیفیت نیز موضوع بسیار مهمی است که بیشتر تحت تاثیر برند هاست. برای این مهم وجایگزینی برندهای داخلی باید تولید ملی را به جایی برسانیم که برند شناخته شود ، وقتی با نام و نشان تجاری خاصی یک کالا را میخرند ، یعنی آن کالا، کیفیت و قیمت یکسانی در سراسر کشور دارد و مشتری می تواند از این لحاظ مطمئن باشد.
با نگاهی به گذشته به راحتی مشاهده می شود که موضوع حمایت از تولید ملی و ممنوعیت خرید کالاهای خارجی که مشابه داخلی دارند، بارها مورد توجه قرار گرفته است اما عزمی برای اجرای درست آن دیده نمی شود. اینکه هر چند سال یک بار در قالب بخشنامه و مصوبه به این موضوع مهم پرداخته می شود ولی اجرا نمی شود نشان از آن است که مشکل از جای دیگری است و شاید علت تأکید مکرر رهبری بر این موضوع در همین امر نهفته است! در حقیقت مشکلی که در این میان وجود دارد نبود ضمانت اجرایی توسط نهادهای ذیربط است و یکی از علل اساسی چنین مشکلی در خلأهای قانونی آن نهفته است و عدم تصریح قوانین مرتبط با این حوزه خود می تواند علت اساسی در اجرایی نشدن آن باشد.
سخن پایانی:
سیل ویرانگر کالاهای خارجی و کشورهای دیگر به داخل ایران مسئله ای است که حالا تاریخی چندین و چند ساله پیدا کرده است و همچنان هم بیش از گذشته ادامه دارد.موضوع استفاده از «کالای داخلی»، بحث جدیدی نیست، اما گاهی اوقات بنا به دلایلی، مثل توطئههای دشمنان علیه مسلمانان و کشورهای اسلامی، حساسیت نسبت به این موضوع بیشتر میشود. تجارت با غیرمسلمانان و کیفیت تعامل و خریدوفروش با آنها، از دیرباز مطرح بوده است. ایستادگی در مقابل دشمن صرفاً حضور در خط مقدم جبهه و مبارزه نظامی نیست، بلکه امروز منظور ایستادگی در جبهه اقتصادی است. بنابراین یکی از راههای ایستادگی در جبهه اقتصادی، مبارزه منفی است. به این معنا که تا میتوانیم از کالاهای خارجی استفاده نکرده و از کالاهای تولیدی کشور خود استفاده کنیم.البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که تولیدکنندگان باید به مرغوبیت کالاهای خود توجه کنند تا علاوه بر متضرر نکردن مردم، مورد عنایت آنها نیز قرار بگیرند.
همان گونه که مقام معظم رهبری فرمودند از نقش تأثیرگذار رسانهها در زمینهی ترویج مصرف تولیدات داخلی نباید غافل شد، بلکه رسانه های دیداری، شنیداری و مکتوب باید بسیج عمومی مصرف داخلی را در سرلوحه کارهای خود قرار دهند، بسیج عمومی مردم برای تشویق به مصرف کالاهای داخلی ماموریت اصلی رسانه هادر تحقق اقتصاد مقاومتی محسوب می شود.برای پررنگ کردن توجهات به این مسأله باید وجدان عمومی جامعه را به آن حساس کرد. علاوه بر این باید مخاطبان رسانهها را که بسیاری از مردم همزمان در هر دو جایگاه تولیدکننده و مصرف کننده قرار دارند را تشویق به ایجاد موجی از مطالبه کیفیت در کالاهای داخلی نمود تا به این ترتیب با بالا رفتن مصرف تولیدات داخلی ایراد بی کیفیتی هم به آن وارد نباشد.اگر مقام معظم رهبری مکررا بر استفاده از ظرفیت های داخلی و تقویت تولید داخلی تأکید دارند، این موضوع یک موضوع کاملا منطقی و درست است، زیرا کشور ما از امکانات لازم برای تحقق این مهم برخوردار است و فقط می بایست از این امکانات استفاده عملی شود که شرط کافی برای رونق تولید داخلی و استحکام بخشی ساخت درونی قدرت می باشد. برای این منظور نیز همه وظیفه داریم؛ هم دولت و هم ملت که با همدلی و همزبانی به رونق تولید داخلی کمک کنیم.بیاییم در سال همدلی، همه با یک نام و نشان ایرانی،به تفاوت هر رنگ و زبان به صلابت ایران بیاندیشیم.
ایرانی، ایرانی بخر=حمایت مردمی از تولید کالای با کیفیت ایرانی
اما برخی مشکلات گریبانگیر کشور است که عمدتاً به ناکارآمدی مدیران اقتصادی کشور برمیگردد. فقر، فساد و بیکاری به تعبیر رئیس جمهور ۳ منکر اقتصاد کشور است. قوانین و مقررات زیادی برای برونرفت از این مشکلات وجود دارد اما در عرصه عمل کارآمدی ندارند. بسیاری از مشکلات اقتصادی به تحریمها برنمیگردد، به مدیریتهای ناکارآمد برمیگردد. این تکیه کلام مسئولان کشور است.چرا چرخ اقتصاد ما کند میچرخد؟ علت چیست؟وچرا وحدت ارادهها شکل نمیگیرد؟
یکی از چالش های اساسی پیش روی تحقق اقتصاد مقاومتی و دستیابی به یک اقتصاد شکوفا و پویا، تقویت روحیه ملی گرایی در میان آحاد جامعه است. به این معنا که می بایست عزم ملی برای حمایت از تولید کننده داخلی از سوی مردم و از طرف دیگر عزم جدی تولیدکنندگان داخلی برای جلب رضایت مشتریان داخلی وجود داشته باشد تا شاهد خروج بخش عرضه اقتصاد از رکود باشیم. اما با وجودی که این موضوع سال هاست که از سوی رسانه ها و برخی مسئولان به صورت جدی به آن اشاره شده است باید دید که چرا تغییر محسوسی تاکنون مشاهده نشده است؟!اگر منصفانه کلاهمان را قاضی کنیم درخواهیم یافت که دستاوردهای انقلاب اسلامی در قیاس با وضعیت قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی و حتی در مقایسه با سایر کشورهای مشابه در جهان، کمنظیر و بلکه بینظیر بوده است، اما همانگونه که رهبر فرزانه معظم انقلاب اسلامی بارها یادآوری فرمودهاند؛ با عنایت به منابع و امکانات فراوانی که خداوند در این کشور به ودیعه نهاده است، تردیدی وجود ندارد که اقدامات صورتگرفته میتوانست، با کمترین عیب و نقص و در سطحی به مراتب برتر و بالاتر از آنچه تاکنون حاصل شده قرار داشته باشد، اما چه عامل یا عواملی باعث ایجاد نقصان در این فرآیند شده است؟به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی همه دولتها با هدف خدمت به مردم و کشور بر روی کار میآیند و طبیعتاً دغدغه آنها همان دغدغههای مردم و رهبری استمصرف کالای تولید داخل به عنوان یکی از مولفه های تاثیرگذار بر رونق اقتصاد ی کشور، حمایت از تولید ملی و در بستر آن اشتغال زایی همواره مدنظر کارشناسان اقتصادی بوده است. یکی از مهمترین پایه های اقتصاد هر کشور، میزان تولید کالا و خدمات مورد نیاز افراد جامعه است. بحث حمایت از تولیدات داخلی به ویژه در سال های اخیر همواره مورد توجه فعالان اقتصادی بوده است یا به تعبیری صحبت از این مهم، همواره موضوع صحبت ها بوده است.«صرفاً با حرف، مسئله حمایت از تولیدات حل نمیشود» .
رهبر معظم انقلاب به غیر از امسال در تمامی شعارهای انتخابی برای چند سال گذشته، موضوع اقتصاد و لزوم حمایت از تولید داخلی را مطرح کرده اند، البته شاید بتوان شعار «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» که برای سال 94 انتخاب شد را نیز در همین راستا تحلیل کرد.پیامهای رهبر معظم انقلاب در چند سال گذشته در واقع تداوم یک روند بوده است؛ یعنی آنچه که رهبری در یک سال بیان میفرمودند در سال دیگر با عنوانی دیگر مورد تأکید مجدد قرار میدادند.صلیترین مفهوم پیامهای رهبر معظم انقلاب در این چند سال این است که «تولیدمحوری» باید شاخص همه سیاستهای اقتصادی ما باشد، منتها این نکته نیز مهم است که جهت این حمایت چه باید باشد؟ آیا حمایت از تولید ملی به این معنی است که تولید ملی ما به حدی برسد که بتواند با بهترین تولیدات جهانی رقابت کند؟ پس در این صورت منظور ما حمایت از تولیدات ملی برای رقابتی شدن است و به عبارت دیگر، حمایت از تولید ملی در مقابل موانع رقابت عادلانه و برابر است، یعنی تولیدات کشور باید بتواند به بازار دسترسی داشته باشد و عادلانه و برابر با تولیدات مشابه رقابت کند.اما مفهوم دیگر این نامگذاریها حمایت از تولید داخلی در مقابل عوارض خارج از اختیار است؛ به این معنی که تولید داخلی میتواند روی پای خود بایستد، اما اگر عواملی برای آن مزاحمت و عوارض ایجاد کنند -مثل خشکسالی یا محدودیتهای خارجی- باید از تولید ملی حمایت کرد. گاهی در رقابت رقبا، دیگرانی وارد میشوند و حمایتهای بازارشکنانهای صورت میدهند که طبعاً حمایت از تولید ملی در برابر آنها ضروری خواهد بود.
خرید محصولات داخلی نشانه مشارکت فعال مردم در سرنوشت اقتصادی کشور خویش میباشد. اهمیت دادن به تولیدات دست کارگر و متخصص و کارآفرین داخلی موجبات دلگرمی و رونق بازارکارخواهد بود. اگر مصرف کالای داخلی به یک فرهنگ تبدیل گردد موجبات شکوفایی ظرفیتهای درونی اقتصاد کشور را فراهم خواهد کرد. در مصرف کالاهای داخلی نفی وابستگی نهفته است و استقلال هر ملتی در صورتی تحقق خواهد یافت که از لحاظ تأمین کالاهای اساسی به خودکفایی داخلی برسد.یکی از اهداف انقلاب اسلامی رسیدن به استقلال فرهنگی و اقتصادی و سیاسی است. بدیهی است ملتی که وابستگی اقتصادی داشته باشد، در عرصه های دیگر نیز توانایی حفظ استقلال را در درازمدت نخواهد داشت. بدین ترتیب مصرف تولیدات داخلی علیرغم مسایل و مشکلات خاص خود، به تدریج استقلال اقتصادی را برای کشورمان در پی دارد و در نتیجه ایران به عنوان کشوری اسلامی از وابستگی به قدرت های خارجی در تامین مایحتاج خود رهایی خواهد یافت.
این روزها و در پی سخنان مقام معظم رهبری درباره ی حمایت از تولیدات داخلی و مصرف کالای ایرانی موجی از اظهارنظرها، مقالات و گویههای رسانهای شکل گرفته که همه بر طبل ضرورت حمایت از تولیدات داخلی میکوبند.واقعیت را نباید از یاد برد که صرفاً با گفتن و بازگو کردن، مسئله حمایت از تولیدات حل نمیشود و یا به اعتباری با «حلوا، حلوا گفتن دهان شیرین نمیشود» و باید الزامات این مهم رعایت شود.مصرف تولیدات داخلی موحب کاهش قابل توجه قاچاق می شود که از این طریق نیز از خروج مقادیر متنابهی ارز از کشور جلوگیری به عمل خواهد آمد، حمایت از تولید ملی با تاکید بر مصرف کالای داخلی از سال 88 با نام گذاری آن سال بنام اصلاح الگوی مصرف توسط رهبر معظم انقلاب اهمیت دوچندانی یافت و از آن پس معظم له در فرصت های مختلف در دیدار با مسولین و مردم بر آن تاکید نموده و یکی از راه های برون رفت از رکود اقتصادی و تحقق اقتصاد مقاومتی را حمایت از تولید ملی با مصرف کالای داخلی عنوان کرده اند.ایشان بارها بر به کارگیری سیاست های اقتصاد مقاومتی برای مقابله با تحریم و فشارهای ظالمانه دشمنان تصریح داشته اند و در کنار توصیههای مهمی که خطاب به مسئولان کشور مطرح کرده اند، همواره نکات مهمی را نیز به مردم گوشزد میکنند؛ مصرف محصولات داخلی و جایگزین کردن تولیدات داخلی بجای برند و محصولات مشابه خارجی، این موضوع آنقدر برای توسعه همه جانبه ایران اسلامی بهخصوص آینده فرزندان و جوانان کشور حائز اهمیت است که رهبر انقلاب تمام ایرانیان وفادار به کشور را مورد خطاب قرار میدهند تا به جای استفاده از تولیدات دیگر کشورها، متعصّبانه محصولات داخلی را مصرف کنند.
نخستین الزام متوجه صاحبان صنایع و تولیدکنندگان داخلی است که باید تلاش کنند کالای مرغوب، بینقص و با کیفیت به بازار عرضه کنند. بهترین تبلیغ هر کالایی کیفیت آن است. نظام کنترل و نظارت بر فرآیند تولید در همه بخشهای تولیدی اعم از کشاورزی و صنعتی باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد.بخش اصلی نظارت و کنترل کیفیت متوجه خود صاحبان صنایع و تولیدکنندگان است که کنترل کیفی درون ساختاری تلقی میشود؛ لیکن دستگاه های اجرایی از جمله وزارت جهادکشاورزی و وزارت صنعت، معدن وتجارت نیز در این مسیر ذینقش هستند و یقیناً باید رسالتهای خود را به انجام برسانند.
الزام مهم دیگر در حمایت از تولیدات داخلی نظارت بر قیمت خرید و فروش کالا در بازار و تثبیت قیمت ها از طریق افزایش بهره وری در فرآیند تولید و مدیریت هزینه هایی است که بر قیمت کالا در بازار تاثیرگذارمی باشد.رفع نگرانی تولیدکنندگان از طریق نظارت بر قیمت نهاده های تولید، مواد اولیه داخلی، مواد اولیه وارداتی و واردات محصول نهایی آماده فروش و چابکی سیستم حمل و نقل، می تواند در استمرار تولید و کیفیت بخش به آن منشاء اثر باشد که تمام اینها نیازمند تعامل نزدیک دستگاه های متولی و ارباب تولید در کشور است.
زمانی که وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت به رسالت خود برای حمایت از کالاهای داخلی کشور عمل کنند و برنامه های ملی «ارتقاء کیفیت محصولات داخلی» و «ارتقاء سطح بهروری و کاهش هزینه های تولید» را تدوین و از بخشهای مرتبط تولیدی به ویژه صنایع مطالبه کنند؛ به طوری که هر واحد تولیدی برنامهای برای ارتقاء کیفیت تولیدات و افزایش بهروری ارائه نماید و نظام پایش و کنترل اجرای برنامه را دنبال کنند،و تخصیص یارانه ی تولید منوط به ارائه و اجرای برنامه های مذکور باشد. در چنین شرایطی میتوان امیدوار بود که به مدد ارتقاء کیفیت تولیدات داخلی و فرهنگسازی رسانهها، مصرف کالاهای داخلی به یک ارزش و هنجار عمومی تبدیل شود.
ازطرف دیگر دستگاه های ناظر مانند سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد باید با تمام قوا از حیثیت پروانه ی بهداشتی و علامتاستاندارد ملی دفاع کنند و در تعلق این پروانه و علامت ارزشمند به کالاها، همه ی جوانب امر را درنظر بگیرند و با بازرسی و بازنگری مستمر، از حفظ و رعایت شرایط اولیه اعطای پروانه یا علامت به یک واحد تولیدی اطمینان حاصل نمایند.نباید به نحوی عمل شود که اعتماد عمومی به پروانه ی بهداشتی و علامت ملی استاندارد مخدوش شودو این رسالتی عظیم بر دوش سازمان های مذکوراست.
البته روی دیگر این سکه، اصلاح نظام واردات و به ویژه جلوگیری از قاچاق کالا به کشور است. در این مقوله ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به عنوان نهادی فرابخشی و متشکل از نمایندگان قوای سهگانه و کانونی صاحب صلاحیت، باید در مقام مطالبه از دستگاههای اجرایی برآمده و الزامات پیشگیری و مقابله با قاچاق کالا در کشور را مرتباً به واحدهای اجرایی دولت دیکته کرده و تحقق آنها را مطالبه نماید.بدیهی است تا زمانی که سرمایه گذار تولیدی و تولیدکننده با تمام وجود احساس نکند که دولت دغدغه واقعی حمایت از تولید را دارد و در همین راستا به اصلاح نظامات اقتصادی همت گماشته، نمی توان به تحقق شعار حمایت از تولید چندان امیدوار بود.
10 گام پیش نیاز تقویت تولید داخلی
در این بخش به 10 گام لازم برای تقویت بخش تولید اشاره میشود، گامهایی که که نیاز به حمایت از تولید ملی در آنها احساس میشود.
1-در فرهنگ عمومی جامعه باید تولیدکنندگان را به عنوان پیشتازان عزت و استقلال جامعه معرفی کنیم و تکریم از کسانی که در این صحنه تلاش میکنند را در ارزشهای جامعه قرار دهیم.
2-تولیدمحوری باید شاقول سیاستگذاریهای اقتصادی کشور باشد؛ یعنی باید در سیاستهای ارزی، سیاستهای پولی و مالی، سیاستهای تجاری و در سیاستهای بانکی و مالیاتی برای تولید اولویت قائل باشیم. تجلی ملموس این مطلب اینگونه خواهد بود که اگر جایی ناچار بودیم بین تولیدگرایی و مصرفگرایی انتخاب کنیم، باید تولید را مقدم بداریم. این مطلب مثلا در اجرای سیاست هدفمندی یارانهها میتواند تجلی بسیار ملموسی داشته باشد. در مجموع در سیاستگذاریها باید به سمتی برویم که توان برنامهریزی مدیران ما افزایش یابد؛ به این معنی که از تغییرات ناگهانی در سیاستها اجتناب کنیم تا مدیران ما بتوانند برای آینده برنامهریزی کنند.
3-باید با کاهش مقررات و منطقی کردن مجوزها از سرمایهگذاران بخش تولید حمایت کنیم.
4-دستگاههای دولتی باید بدهیهای خود به تولیدکنندگان و پیمانکاران را بپردازند تا توان مالی آنها افزایش پیدا کند.
5-بانکها در برخورد با واحدهای تولیدی مهربانانهتر عمل کنند. باید فهم درستی از ماهیت مشکلات واحدهای تولیدی داشته باشیم و مناسبات بین بانکها و واحدهای تولیدی را واقعبینانه و هدفمند کنیم.
6-تولیدکننده برای بهبود تولید به فناوری و ماشینآلات مناسب نیاز دارد. در شرایطی که برخی محدودیتها از سوی بدخواهان در مناسبات بینالمللی بر تولیدکنندههای ما تحمیل شده است، باید از ابتکارات مدیران اقتصادی در رفع و دفع این محدودیتها حمایت کنیم.
7-در مناسبات و سیاستها و محیط کسبوکار، باید در مسیر روانسازی و چابکسازی تولید حرکت کنیم. که در این زمینه اجرای کامل قانون بهبود مستمر فضای کسبوکار باعث ایجاد فضایی پرنشاط و تعاملی بین دولت و بخش خصوصی خواهد شد. اجرای این قانون میتواند طلیعه بسیار خوبی برای مؤفقیت در اجرای حمایت از تولید داخلی و ملی نیز باشد.
8-حمایت از تولید میتواند زمانی اتفاق بیفتد که تولیدکننده تولید خود را انجام داده و نیاز به بازاریابی دارد. کمک به تولیدکنندگان برای بازاریابی داخلی میتواند از راه نظام تعرفهای یا زمینههای مربوط به قیمتگذاری صورت بگیرد؛ به این معنی که ابتکار عمل در اختیار بازار رقابتی باشد تا واحدهای تولیدی بتوانند در شرایط رقابتی امورات مدیریت بازار خود را انجام دهند.
9-تولیدکننده باید به بازارهای خارجی دسترسی داشته باشد که در این صورت حمایت از تولید با بازاریابی خارجی ممکن میشود. لذا جهتگیری جهش صادراتی باید تداوم پیدا کند.
10-در شرایط فعلی و در همه مراحل تولید، ظرفیتهای خالی بسیاری وجود دارد؛ یعنی ما برای جهش در تولید ملی هم نیروی جوان آماده به کار و هم سرمایهگذاریهای گسترده داریم. تنها باید اولویت را رفع موانع پیشروی واحدهای تولیدی موجود قرار بدهیم تا این واحدها بتوانند با حداکثر ظرفیت به تولید بپردازند.
دستور رهبر معظم انقلاب به دولتمردان به منظور استفاده از کالاهای داخلی یک دستور استراتژیک است.نکته اساسی اقتصاد اسلامی در قالب اقتصاد مقاومتی که توسط رهبر معظم انقلاب به مسؤولان ابلاغ شده است چنین است که یک نظام اقتصادی اسلامی وقتی میتواند در مقابل نظامهای بدیل تئوریک و عملی٬ شوک داخلی و خارجی و تحریم پایدار باشد که توانایی درونی داشته باشد این مقاومت هنگامی بیشتر است که دارای اقتصادی پویا و درون زا باشد؛ اجرای بیانات رهبر معظم انقلاب، کشور را در مقابل شوکهای درونی و بیرونی مقاوم کرده و از آسیب پذیری آن میکاهد.
هرگاه رهبر معظم انقلاب سخنانی را ایراد میفرمایند متأسفانه همه گوش میدهند و از این سخنان تعریف میکنند اما خود را مخاطب آنها نمیدانند؛ تنها درباره این موارد تبلیغ میشود و به مرحله عمل نمیرسد. مصرف کالاهای داخلی و حمایت از تولید داخل به معنی حمایت از کارگر و تولید کننده داخلی است؛ حمایت از تولید باید فراتر از شعار باشد و به عرصه عمل بیاید. استفاده از کالاهای داخلی باید با چند شرط انجام پذیرد؛ در اولین گام دولت باید بر کیفیت کالاهای داخلی نظارت کامل داشته باشد و حداقل کیفیتی را برای هر کالای ایرانی در نظر بگیرد؛ در دومین گام دولت باید توجه به بنگاههای کوچک تولیدی را افزایش دهد زیرا این بنگاهها هستند که رفاهشان در بازار تأثیر میگذارد و باعث رفاه بازار میشوند. در این میان تولید کنندگان داخلی نیز باید با استفاده از روشهای نوین و تکنولوژی های روز در تولید و بسته بندی و توزیع بتوانند رضایتمندی را حاصل کنند. راهکارهای کاهش قیمت را اعمال کنند تا مشتری ایرانی تمایل به خرید جنس خارجی با قیمت کمتر و احساس کیفیت بیشتر را نداشته باشد.موضوع احساس کیفیت و خود کیفیت نیز موضوع بسیار مهمی است که بیشتر تحت تاثیر برند هاست. برای این مهم وجایگزینی برندهای داخلی باید تولید ملی را به جایی برسانیم که برند شناخته شود ، وقتی با نام و نشان تجاری خاصی یک کالا را میخرند ، یعنی آن کالا، کیفیت و قیمت یکسانی در سراسر کشور دارد و مشتری می تواند از این لحاظ مطمئن باشد.
با نگاهی به گذشته به راحتی مشاهده می شود که موضوع حمایت از تولید ملی و ممنوعیت خرید کالاهای خارجی که مشابه داخلی دارند، بارها مورد توجه قرار گرفته است اما عزمی برای اجرای درست آن دیده نمی شود. اینکه هر چند سال یک بار در قالب بخشنامه و مصوبه به این موضوع مهم پرداخته می شود ولی اجرا نمی شود نشان از آن است که مشکل از جای دیگری است و شاید علت تأکید مکرر رهبری بر این موضوع در همین امر نهفته است! در حقیقت مشکلی که در این میان وجود دارد نبود ضمانت اجرایی توسط نهادهای ذیربط است و یکی از علل اساسی چنین مشکلی در خلأهای قانونی آن نهفته است و عدم تصریح قوانین مرتبط با این حوزه خود می تواند علت اساسی در اجرایی نشدن آن باشد.
سخن پایانی:
سیل ویرانگر کالاهای خارجی و کشورهای دیگر به داخل ایران مسئله ای است که حالا تاریخی چندین و چند ساله پیدا کرده است و همچنان هم بیش از گذشته ادامه دارد.موضوع استفاده از «کالای داخلی»، بحث جدیدی نیست، اما گاهی اوقات بنا به دلایلی، مثل توطئههای دشمنان علیه مسلمانان و کشورهای اسلامی، حساسیت نسبت به این موضوع بیشتر میشود. تجارت با غیرمسلمانان و کیفیت تعامل و خریدوفروش با آنها، از دیرباز مطرح بوده است. ایستادگی در مقابل دشمن صرفاً حضور در خط مقدم جبهه و مبارزه نظامی نیست، بلکه امروز منظور ایستادگی در جبهه اقتصادی است. بنابراین یکی از راههای ایستادگی در جبهه اقتصادی، مبارزه منفی است. به این معنا که تا میتوانیم از کالاهای خارجی استفاده نکرده و از کالاهای تولیدی کشور خود استفاده کنیم.البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که تولیدکنندگان باید به مرغوبیت کالاهای خود توجه کنند تا علاوه بر متضرر نکردن مردم، مورد عنایت آنها نیز قرار بگیرند.
همان گونه که مقام معظم رهبری فرمودند از نقش تأثیرگذار رسانهها در زمینهی ترویج مصرف تولیدات داخلی نباید غافل شد، بلکه رسانه های دیداری، شنیداری و مکتوب باید بسیج عمومی مصرف داخلی را در سرلوحه کارهای خود قرار دهند، بسیج عمومی مردم برای تشویق به مصرف کالاهای داخلی ماموریت اصلی رسانه هادر تحقق اقتصاد مقاومتی محسوب می شود.برای پررنگ کردن توجهات به این مسأله باید وجدان عمومی جامعه را به آن حساس کرد. علاوه بر این باید مخاطبان رسانهها را که بسیاری از مردم همزمان در هر دو جایگاه تولیدکننده و مصرف کننده قرار دارند را تشویق به ایجاد موجی از مطالبه کیفیت در کالاهای داخلی نمود تا به این ترتیب با بالا رفتن مصرف تولیدات داخلی ایراد بی کیفیتی هم به آن وارد نباشد.اگر مقام معظم رهبری مکررا بر استفاده از ظرفیت های داخلی و تقویت تولید داخلی تأکید دارند، این موضوع یک موضوع کاملا منطقی و درست است، زیرا کشور ما از امکانات لازم برای تحقق این مهم برخوردار است و فقط می بایست از این امکانات استفاده عملی شود که شرط کافی برای رونق تولید داخلی و استحکام بخشی ساخت درونی قدرت می باشد. برای این منظور نیز همه وظیفه داریم؛ هم دولت و هم ملت که با همدلی و همزبانی به رونق تولید داخلی کمک کنیم.بیاییم در سال همدلی، همه با یک نام و نشان ایرانی،به تفاوت هر رنگ و زبان به صلابت ایران بیاندیشیم.
ایرانی، ایرانی بخر=حمایت مردمی از تولید کالای با کیفیت ایرانی
دانلود فیلم«کالای ایرانی بخریم»با کیفیت بالا
۹۴/۰۶/۳۱