مؤلفه های تحقق همدلی و همزبانی
اگر بخواهم در یک جمله درباره توانمندی جامعه ایران صحبت کنم، باید بر توانمندی و بالابردن سرمایه اجتماعی متمرکز شوم. همین فرمایشی که رهبری در آغاز سال عنوان کردهاند،ازمنظر جامعهشناسی میتوان دو مفهوم همدلی و همزبانی را در ارتباط با توانمند شدن جامعه تفسیر کرد. اگر تلاش کنیم که همدلی و همزبانی بهوجود آید بهدلیل جامعهشناسانه، توانمندی در جامعه ایجاد میشود که البته رسیدن به آن کار کرامالکاتبین است.
امروز رسالت دولت این است که اعتماد را به مردم
برگردانده و همدلی و همزبانی را افزایش دهد.عدم اعتماد، آفت و آسیبب ریشه
داری است که باید حل شود و البته کلید این معما بیشتر در دست دولت است؛ نه
ملت. واژه همدلی، واژه ای است که از سوی دانشمندان بر علوم اجتماعی وارد
شده است؛ البته همدلی غیر از اتحاد، انسجام و وفاق است؛ هرچند این مفهوم می
تواند مقدمه وفاق باشد.همدلی به این معناست که ما بتوانیم خود را به جای
فرد دیگر قرار دهیم و به جای او تصمیم گیری کنیم.برخی از دانشمندان علوم
اجتماعی معتقدند همدلی سبب ارتقاء جوامع خواهد شد.در اندیشه رهبر معظم
انقلاب، سطح پایین همدلی، تصور و درک دیگری، سطح میانی آن، اعتماد و سطح
بالای آن اطاعت است. همدلی در ابتدای انقلاب اسلامی در اوج خود قرار داشت و
مردم با دستور امام راحل(ره) به جبهه های حق علیه باطل می رفتند؛ چراکه
اعتماد وجود داشت و مردم اطاعت می کردند.
همدلی و همزبانی یک مفهوم دو طرفه بوده و دولت و ملت برای تحقق آن باید به حقوق و تکالیف خود و طرف مقابل توجه کنند. لازمه تحقق شعار همدلی بین دولت و ملت، توجه به اصول قانون اساسی و به خصوص فصل حقوق ملت است که حقوق ملت و تکالیف دولت را توضیح داده و در عین حال حقوق دولت و تکالیف و مشارکت مردم را نیز مشخص کرده است .
اگر دولت رفتار آمرانه و دستوری داشته باشد و بدون در نظر گرفتن توان و مشارکت مردم کاری انجام دهد همدلی و همزبانی تحقق نمی یابد. همدلی وهمزبانی زمانی تحقق می یابد که دولت و ملت به حقوق و تکالیف متقابل هم توجه داشته باشند. دولت تکالیف خود را اجرایی کند و مردم نیز به تکلیف خود در برابر دولت عمل کنند.دینداری و تقوا نخستین شرط تحقق همدلی است؛ چراکه همدلی مشیت الهی است و بدون ایمان و تقوا، تحقق نخواهد پذیرفت.اگر مردم بخواهند همدلی تحقق پیدا کند، باید نسبت به دولت رابطه حلیم داشته باشند؛ چراکه با غوغا سالاری و جنجال، همدلی محقق نخواهد شد.همدلی به معنای وحدت در عین کثرت است، سومین مؤلفه همدلی، پاسداشت و حمایت از تنوع انسانی و فرهنگی در جامعه است؛ چراکه بوسیله آن همدلی خواهیم داشت.پاسخگویی مؤلفه دیگر همدلی است؛ پس دولت باید برای بالابردن آن، به مردم پاسخگو باشد.
نامگذاری امسال بسیار مهم است. درواقع لازمه رسیدن
به اهدافی که سالهای گذشته عنوان شد نیز همین همدلی و همزبانی است
چهبسا بدون همدلی در جامعه اقتصاد مقاومتی جلو نمیرود چون زمینه فرهنگی و
اجتماعی آن مساعد نیست. اگر همدلی و همزبانی در جامعه وجود نداشته باشد،
نمیتوان از تولید داخلی حمایت کرد. زیرا کسی تولیدکننده داخلی را از خود و
جزیی از یک کل واحد تلقی نمیکند. درواقع توانمندی جامعه هم در گرو
برقراری همبستگی اجتماعی است. اگر مردم و مسئولان همدل نباشند، کسی در مصرف
انرژی صرفهجویی نمیکند؛ هیچکس در کاری که انجام میدهد احساس مسئولیت
اجتماعی نمیکند، حتی روزنامهنگاری که مقاله مینویسد، فقط میخواهد کار
را از سر خود باز کند بدون اینکه احساس مسئولیت اجتماعی در قبال جامعه خود
داشته باشد. بنابراین تئوری سرمایه اجتماعی و همبستگی اجتماعی چنان وسیع
است که همهچیز را دربرمیگیرد.