همدلی و همزبانی در دو پرده

"من این شعار را برای امسال انتخاب کردم: دولت و ملت، همدلی و همزبانی". عبارتی کوتاه است از پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب حضرت آیة الله خامنه ای مد ظله. عبارتی که خیلی ها قبل از سال تحویل برای دانستن آن کنجکاو شدند. و برای  شنیدن آن در لحظه سال تحویل، لحظه شماری کردند.این جمله از آنجا که حکیمانه است و از یک حکیم صادر گردیده است؛ تقسیر پذیری بالایی دارد. و هر کسی از ظن خود برداشتی از آن را ارائه می کند. بدون شک بهترین مفسر برای این جمله شخص رهبر عزیزمان است.ایشان این شعار را در سخنرانی یکم فروردین در جوار مرقد نورانی امام رضا علیه السلام تبیین نمودند. قصد آن داریم که در این نوشتار با استفاده از بیانات رهبری به دید صحیحی درباره شعار امسال برسیم.

الف) انسجام همگانی در پرتوی امر به بزرگ‌ترین معروفها

اهمیت امر به معروف و نهی از منکر بر کسی پوشیده نیست. و درباره اهمیّت آن احادیث زیادی وارد شده است. تا جایی که حیات دیگر واجبات را مدیون آن دانسته اند. و رهبری به آن نیز اشاره نمودند. در این باره امام محمد باقر می فرمایند: «بِها تُقامُ الفَرائِض»[۱] معروف ها و منکرها مصداق های بسیار زیادی دارد. امّا رهبری ایجاد نظام اسلامی و حفظ نظام اسلامی را بزرگ‌ترین معروفها بیان نموده و فرمودند:"بزرگ‌ترین معروفها در درجه‌ی اوّل عبارت است از ایجاد نظام اسلامی و حفظ نظام اسلامی؛ این امر به معروف است. معروفی بالاتر از ایجاد نظام اسلامی و حفظ نظام اسلامی نداریم؛ هر کسی که در این راه تلاش کند، آمر به معروف است؛ حفظ عزّت و آبروی ملّت ایران، بزرگ‌ترین معروف است".

سپس ایشان امر به ‌معروف، و نهی از منکر را انسجام و ارتباط اجتماعی و قلبیِ میان آحاد مردم در نظام اسلامی تعریف نموده و فرمودند:" در جامعه‌‌ی ما، در کشور عزیز و پهناور ما، اسلام با هر منشأ اجتماعی افراد و با هر سلیقه‌ی اجتماعی، از همه‌ی ما انسجام را، هم‌افزایی را، به یکدیگر کمک کردن را میخواهد. دولتها در نظام اسلامی باید مورد حمایت مردم قرار بگیرند؛ حتّی از سوی آن کسانی که به این شخص خاص در دولت رأی ندادند هم باید مورد پشتیبانی و حمایت قرار بگیرند؛ این حرفِ حقیقی و لبّ معنای انسجام اجتماعی و ملّی در کشور اسلامی ما است".

سپس تذکر دادند:"این مخصوص این دولت نیست، مربوط به همه‌ی دولتها است؛ دولتهایی هم که بعداً سرِ کار می‌آیند همین خصوصیّت را دارند".

بــ) منطق در بیان و پذیرش انتقادات

یکی از خواسته های همیشگی رهبری انتقاد از مسئولین و نظارت همگانی بوده است. از این رو همدلی و همزبانی به هیچ وجه نباید سدی در برابر انتقاد دانست. ایشان در سخنرانی ابتدای سال نیز به این مهم اشاره نمودند. و شاخصه های انتقاد منطقی را بیان داشتند. که در ادامه بر می شماریم:

داشتن وضع مناسب

بیان در موقعیّت مناسب

به همراه  شکل مناسب

دوری از اهانت کردن و روشهای خشم آلود

ایشان دلیل این چارچوب را حفظ اعتماد عمومی بیان داشته و در توصیه ای به مردم و مسئولان فرمودند:"من، هم به مردم این توصیه را عرض میکنم که با دولت بایستی مهربانانه و با نگاه همراهی و همدلی سخن گفت، هم به مسئولان کشور – در سه قوّه – این را تأکید میکنم که آنها هم باید با منتقدین خود و با کسانی که از آنها انتقاد میکنند رفتار مناسبی داشته باشند، آنها را تحقیر نکنند، به آنها اهانت نکنند؛ تحقیر مخالفان از سوی مسئولان، خلاف تدبیر و خلاف حکمت است".

ایشان پس از تأکید مجدد به اهتمام همگانی و دوری دو طرف از تخریب، تحقیر و اهانت فرمودند:"دغدغه داشتن جرم نیست؛ دلواپس بودن جرم نیست. میتوانند کسانی حقیقتاً نسبت به یک مسئله‌ی مهم و حسّاس کشور، احساس دلواپسی و دغدغه‌مندی کنند؛ هیچ مانعی ندارد؛ امّا این به‌معنای متّهم کردن نباشد، به‌معنای نادیده گرفتن زحمات و خدمات نباشد. از آن طرف هم دولت و طرف‌داران دولت به کسانی که ابراز دغدغه و دلواپسی میکنند، بایستی اهانتی نکنند".

در یک کلام

آنچه از نامگذاری امسال و بیانات رهبر عزیزمان در آغازین روز سال جدید فهمیده می شود این است که ایشان مردم را به حفظ نظام اسلامی به وسیله انتقادات دلسوزانه و منصفانه دعوت نمودند. و همچنین مسئولین را به پذیرش منطق محور آن نقدها توصیه نمودند. و همگان را به رعایت ادب و دوری از اهانت، تحقیر و تخریب فراخوانده اند.

 پانوشت:

[۱] - کافی، ج ۵ ، ص ۵۶ و وسایل الشیعه ج ۱۶ ، ص ۱۱۹ ، ح ۲۱۱۳۲